Hostname: page-component-7bb8b95d7b-dtkg6 Total loading time: 0 Render date: 2024-09-10T22:05:15.225Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

EΝΤΟΣ AΜΩΜΗΤΟΝ: AN ARGIVE-TYPE SHIELD FROM THE SANCTUARY OF OISYME

Published online by Cambridge University Press:  08 November 2018

Ioannis Chalazonitis ,
Chaido Koukouli-Chrysanthaki  and
Dimitria Malamidou
Ioannis Chalazonitis*
Affiliation:
Université Libre de Bruxelles
Chaido Koukouli-Chrysanthaki
Affiliation:
Ephorate of Antiquities of Kavala and Thasos (Emeritus)
Dimitria Malamidou
Affiliation:
Ephorate of Antiquities of Serres
*
yhal@dhal.com
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

In 1987 an Archaic Argive-type shield and shield-band were discovered in the sanctuary on the acropolis of Oisyme. Such shields are found in the cemeteries of the northern Aegean, including those at Sindos and Archontiko. However, the Oisyme shield is as yet the only one to come from a sanctuary – a fact due, at least in part, to the limited exploration of early sanctuaries on the coast of Aegean Thrace. It is also the earliest known example of its type in the north-eastern Aegean. Considered alongside earlier literary evidence, such as Archilochus 5W, it helps to trace the introduction and development of the hoplite panoply in Thasos and its peraea. The shield and shield-band can be dated to c.575–550 bce on the basis of their repoussé decoration. The dies employed may have been imported from Peloponnesian (Argive or Corinthian) workshops or produced locally. They show stylistic influence from the contemporary Peloponnese, yet they have no known exact parallels. Metalworkers from the polis of Thasos and its peraea are likely to have imitated the products of southern workshops in much the same way that Thasian potters based their own early production on Cycladic, Chian and other wares. The deity worshipped in the Oisyme sanctuary was an ergane and/or a kourotrophic goddess, such as Artemis and Athena at nearby Thasos or the ‘Parthenos’ at neighbouring Neapolis. It is unlikely that rites of passage for hoplites were a central feature of the cult, since we lack the extensive corpus of weaponry (miniature and/or functional) typical in such cases. The limited number of weapons recovered from the sanctuary fits the established model for female poliad deities in smaller poleis. The shield was probably a personal gift, dedicated either by a retiring hoplite or as a thank offering after a military victory.

Ἔντος ἀμώμητον: μια ασπίδα αργολικού τύπου από το ιερό της Οισύμης

Μια ασπίδα ‘αργολικού’ τύπου ανακαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές του 1987 στην ακρόπολη της αρχαίας Οισύμης. Τέτοιες ασπίδες είναι γνωστές από νεκροταφεία του βορείου Αιγαίου, όπως η Σίνδος και το Αρχοντικό. Όμως, η ασπίδα της Οισύμης είναι, προς το παρόν, η μοναδική που προέρχεται από ιερό του βορειοανατολικού Αιγαίου (κάτι που σε μεγάλο βαθμό θα πρέπει να οφείλεται στον περιορισμένο αριθμό ανεσκαμμένων πρώιμων ιερών στην αιγαιακή Θράκη). Είναι εξαιρετικά σημαντική αφού, σε συνδυασμό με λογοτεχνικές και ιστορικές πηγές, ρίχνει φως στην υιοθέτηση της οπλιτικής πανοπλίας στην Θάσο και τη θασιακή περαία. Η ασπίδα (και το όχανό της) φέρει ανάγλυφη διακόσμηση repoussé, η οποία τη χρονολογεί περί το 575–550 π.Χ. Οι μήτρες που χρησιμοποιήθηκαν μπορεί να προέρχονταν από πελοποννησιακά (αργολικά ή κορινθιακά) εργαστήρια, ή να παρήχθησαν επί τόπου, στην Οισύμη. Είναι οπωσδήποτε προϊόντα εμπνευσμένα από πελοποννησιακά έργα των μέσων του έκτου π.Χ. αιώνα, αλλά όχι ακριβή αντίγραφα γνωστών παραδειγμάτων. Είναι πολύ πιθανόν ότι οι Θάσιοι (και Οισυμαίοι) μεταλλουργοί μιμούνταν την παραγωγή καλλιτεχνών του νοτίου Αιγαίου, όπως οι σύγχρονοί τους Θάσιοι κεραμείς παρήγαγαν αντίγραφα Κυκλαδικών, Χιακών και άλλων εργαστηρίων. Η λατρευόμενη θεότητα του ιερού της Οισύμης ήταν μία θεά Εργάνη ή/και πιθανώς κουροτροφική, η οποία μπορεί να συγκριθεί με την θασιακή Αρτέμιδα και Αθηνά και με την ‘Παρθένο’ της γειτονικής Νεαπόλεως. Δεν μπορεί κανείς, όμως, να ερμηνεύσει την αφιέρωση της ασπίδας ως ενδεικτική τελετών ενηλικίωσης / ‘rite de passage’ για νέους οπλίτες: από το ιερό της Οισύμης απουσιάζουν τα μεγάλα σύνολα αναθηματικών όπλων που χαρακτηρίζουν άλλα ιερά του νότιου Αιγαίου και που θα ανέμενε κανείς σε τέτοιες περιπτώσεις. Ο περιορισμένος αριθμός όπλων στην Οισύμη παραπέμπει σε ιερά πολιάδων θεοτήτων μικρών ελληνικών πόλεων. Κατά συνέπεια, η ασπίδα θα πρέπει να ερμηνευτεί ως προσωπικό ανάθημα, είτε κάποιου ηλικιωμένου οπλίτη μετά την ολοκλήρωση της πολεμικής του δράσης, είτε ως ευχαριστήριο ανάθημα, μετά από κάποια νικηφόρο μάχη.

Type
Articles
Information
Annual of the British School at Athens , Volume 113 , November 2018 , pp. 199 - 219
Copyright
Copyright © The Council, British School at Athens 2018 

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

REFERENCES

Baitinger, H. 1999. ‘Waffen und Bewaffnung aus der Perserbeute in Olympia’, AA 1999, 125–39.Google Scholar
Baitinger, H. 2011. Waffenweihungen in griechischen Heiligtümern (Mainz).Google Scholar
Baitinger, H. 2016. ‘Fremde Waffen in griechischen Heiligtümern’, in Egg, M., Naso, A. and Rollinger, R. (eds), Waffen für die Götter: Waffenweihungen in Archäologie und Geschichte (Mainz), 67–85.Google Scholar
Bakalakis, G. 1936. “Νεάπολις – Χριστούπολις – Καβάλα”, ArchEph 1936, 1–48.Google Scholar
Bakalakis, G. 1938. “Ἀνασκαφὴ ἐν Καβάλᾳ καὶ τοῖς πέριξ”, Prakt 1938, 75–102.Google Scholar
Bakalakis, G. 1967. Ανασκαφή Στρύμης (Thessaloniki).Google Scholar
Baumbach, J.D. 2004. The Significance of Votive Offerings in Selected Hera Sanctuaries in the Peloponnese, Ionia and Western Greece (BAR International Series 1249; Oxford).Google Scholar
Bol, P.C. 1989. Argivische Schilde (OlForsch 17; Berlin and New York).Google Scholar
Bonias, Z. 2000. ‘Une inscription de l'ancienne Bergè’, BCH 124, 227–32.Google Scholar
Brize, P. 1989–90. ‘Archaische Bronzevotive aus dem Heraion von Samos’, ScAnt 3, 317–26.Google Scholar
Chalazonitis, I. forthcoming. ‘Artemis beyond the polis of Thasos: the cult of the goddess in the Archaic north-eastern Aegean’, in Lemos, I., Tsingarida, A. (eds), Beyond the Polis: Ritual Practices and the Construction of Social Identity in Early Greece (12th–6th Centuries BC). Conference Proceedings (Brussels).Google Scholar
Chankowski, A. and Chankowski, V. 2012. ‘La présence grecque en Thrace intérieure: l'exemple de Pistiros’, Pallas 89, 275–90.Google Scholar
Chankowski, V. and Domaradzka, L. 1999. ‘Réedition de l'inscription de Pistiros et problèmes d'interprétation’, BCH 123.1, 246–58.Google Scholar
Chrysostomou, A. and Chrysostomou, P. 2004. “Ανασκαφή στη δυτική νεκρόπολη του Αρχοντικού κατά το 2004”, Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη 18, 561–71.Google Scholar
Chrysostomou, A. and Chrysostomou, P. 2009. “Τα νεκροταφεία του αρχαίου οικισμού στο Αρχοντικό Πέλλας”, Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη 20-year anniversary issue, 477–90.Google Scholar
Collart, P. 1937. Philippes, ville de Macédoine, depuis ses origines jusqu’à la fin de l’époque romaine (Paris).Google Scholar
Coulié, A. 2002. La céramique thasienne à figures noires (Études thasiennes 19; Paris).Google Scholar
Dadaki, S. 2017. “Το κάστρον της Ανακτορουπόλεως και οι εργασίες αποκατάστασης”, in Mentizis, A. and Apostolaki, S. (eds), Παγγαίο Ι: πρακτικά του πρώτου συνεδρίου τοπικής ιστορίας (Eleutheroupolis), 27–39.Google Scholar
Daux, G. 1960. ‘Acropole: Sanctuaire d'Athéna’, BCH 84, 864–6.Google Scholar
Despoini, A. 2016. Σίνδος III: το νεκροταφείο. Ανασκαφικές έρευνες 1980–1982 (Athens).Google Scholar
Dimitriou, D. 2010. ‘Pistiros and a north Aegean trade network’, AntCl 79, 77–93.Google Scholar
Domaradzka, L. 1996. ‘Graffiti’, in Bouzek, J., Domaradzka, L. and Archibald, Z.H. (eds), Pistiros I: Excavations and Studies (Prague), 89–94.Google Scholar
Domaradzka, L. 2002. ‘Addenda ad Pistiros I: the Pistiros-Vetren Inscription’, in Bouzek, J., Domaradzka, L. and Archibald, Z.H. (eds), Pistiros II: Excavations and Studies (Prague), 339–42.Google Scholar
Felsch, R.C. 2007. ‘Die Bronzefunde’, in Felsch, R.C. (ed.), Kalapodi: Ergebnisse der Ausgrabungen im Heiligtum der Artemis und des Apollon von Hyampolis in der antiken Phokis (Mainz), 28–388.Google Scholar
Filow, B.D. and Schkorpil, K. 1927. Die archaische Nekropole von Trebenischte am Ochrida-See (Berlin and Leipzig).Google Scholar
Fournier, J. and Hamon, P. 2007. ‘Les orphelins de guerre de Thasos: un nouveau fragment de la stèle des Braves (ca 360–350 av. J.-C.)’, BCH 131.1, 309–81.Google Scholar
Gebhard, E.G. 2014. Report on the 2014 Study Season (available online at <https://lucian.uchicago.edu/blogs/isthmia/annual-reports/report-on-the-2014-study-season/> accessed October 2018).+accessed+October+2018).>Google Scholar
Geiger, A. 1994. Treibverzierte Bronzerundschilde der italischen Eisenzeit aus Italien und Griechenland (Prähistorische Bronzefunde 3.1; Stuttgart).Google Scholar
Giouri, E. and Koukouli, C. 1969. ‘Οισύμη’, ArchDelt 24 (Bʹ), 349–51.Google Scholar
Giouri, E. and Koukouli, C. 1987. “Ανασκαφή στην αρχαία Οισύμη”, Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη 1, 363–87.Google Scholar
Hampe, R. and Jantzen, U. 1937. ‘Die Grabung im Frühjahr 1937’, in Wrede, W. (ed.), Bericht über die Ausgrabungen in Olympia: Herbst 1936 – Frühjahr 1937 (Berlin).Google Scholar
Heuzey, L.A. and Daumet, H. 1876. Mission archéologique de Macédoine (Paris).Google Scholar
Huysecom, S. 1997. ‘La Dame au Polos thasienne: établissement d'une série’, in Muller, A. (ed.), Le moulage de terre cuite dans l'antiquité: création et production dérivée, fabrication et diffusion (Lille), 155–80.Google Scholar
Huysecom-Haxhi, S. 2009. Les figurines en terre cuite de l'Artémision de Thasos: artisanat et piété populaire à l’époque de l'archaïsme mûr et recent (Études thasiennes 21; Athens).Google Scholar
Isaak, B. 1986. The Greek Settlements in Thrace until the Macedonian Conquest (Leiden).Google Scholar
Kakouris, I. 1980. “Ανακτορούπολις: ιστορικές πληροφορίες και αρχαιολογικά δεδομένα”, in Η Καβάλα και η περιοχή της: Αʹ τοπικό συνέδριο, Καβάλα, 18–20 Απριλίου 1977 (Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου 189; Thessaloniki), 249–62.Google Scholar
Karadima, C. 2007. “Σφραγίσματα αμφορέων της Οισύμης”, in Pikoulas, G.A. (ed.), Οἶνον ἱστορῶ VII: στα οινόπεδα του Παγγαίου, Κτήμα Βιβλία Χώρα, 2.6.2007 (Athens), 181–6.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. 1980. “Οι αποικίες της Θάσου στο βόρειο Αιγαίο – νεώτερα ευρήματα”, in Η Καβάλα και η περιοχή της: Αʹ τοπικό συνέδριο, Καβάλα, 18–20 Απριλίου 1977 (Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου 189; Thessaloniki), 309–25.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. 1990. “Τα μέταλλα της Θασιακής Περαίας”, in Petridis, T. (ed.), Μνήμη Δ. Λαζαρίδη: πόλις και χώρα στην αρχαία Μακεδονία και Θράκη (Kavala), 493–532.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. 2000. “Αρχαία Βέργη”, in Adam-Veleni, P. (ed.), Μύρτος: μνήμη Ιουλίας Βοκοτοπούλου (Thessaloniki), 351–75.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. 2004. ‘The Archaic city of Abdera’, in Moustaka, A., Skarlatidou, E., Tzannes, M.-C. and Ersoy, Y. (eds), Klazomenai, Teos and Abdera: Metropoleis and Colony (Thessaloniki), 235–48.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. 2006. ‘Les nécropoles de la Pérée Τhasienne: Oisymè et Galepsos’, in Guimier-Sorbets, A.-M., Chatzopoulos, M.V. and Morizot, Y. (eds), Rois, cités, nécropoles: institutions, rites et monuments en Macédoine (Athens), 169–84.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. 2007. “Παραγωγή και κυκλοφορία οίνου στη Θασιακή Περαία: μια πρώτη προσέγγιση”, in Pikoulas, G.A. (ed.), Οἶνον ἱστορῶ VII: στα οινόπεδα του Παγγαίου, Κτήμα Βιβλία Χώρα, 2.6.2007 (Athens), 37–56.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. 2017. “Αρχαία Οισύμη: αρχαιολογική έρευνα και προοπτικές ανάδειξης”, in Mentizis, A. and Apostolaki, S. (eds), Παγγαίο Ι: πρακτικά του πρώτου συνεδρίου τοπικής ιστορίας (Eleutheroupolis), 249–75.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. and Marangou, A. 2012. “Αρχαϊκή κεραμική από τη θασιακή αποικία Οισύμη”, in Tiverios, M., Misailidou-Despotidou, V., Manakidou, E. and Arvanitaki, A. (eds), Η κεραμική της αρχαϊκής εποχής στο βόρειο Αιγαίο και την περιφέρειά του (700–480 π.Χ.) (Thessaloniki), 321–38.Google Scholar
Koukouli-Chrysanthaki, C. and Papanikolaou, Α. 1990. “Ανασκαφή στην αρχαία Οισύμη”, Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη 4, 487–502.Google Scholar
Kunze, E. 1950. Archaische Shildbänder (OlForsch 2; Berlin).Google Scholar
Kunze, E. and Seiterle, G. 1982. ‘Archaischer Bronzeschild: Techniken zur herstellung der Einzelteile’, in Berger, E. (ed.), Antike Kunstwerke aus der Sammlung Ludwig (Basel), 230–63.Google Scholar
Larson, J. 2009. ‘Arms and armor in the sanctuaries of goddesses: a quantitative approach’, in Prêtre, C. (ed.), Le donateur, l'offrande et la déesse: systèmes votifs des sanctuaires de déesses dans le monde grec. Actes du 31e Colloque international, Université Charles-de-Gaulle/Lille 3, 13–15 décembre 2007 (Liège), 123–33.Google Scholar
Launey, M. 1944. Le sanctuaire et le culte d'Héraklès à Thasos (Études thasiennes 1; Paris).Google Scholar
Lazaridis, D. 1971. Thasos and its Peraia (Ancient Greek Poleis 5; Athens).Google Scholar
Lerat, L. 1980. ‘Trois boucliers archaïques de Delphes’, BCH 104, 93–114.Google Scholar
Leventopoulou-Giouri, E. 1965. “Οισύμη”, ArchDelt 20 (Bʹ), 447–51.Google Scholar
Maffre, J.-J. and Tichit, A. 2014. ‘Quelles offrandes faisait-on à Artémis dans son sanctuaire de Thasos?’, Kernos 27, 137–64.Google Scholar
Malama, P. forthcoming. “Ελληνιστική κεραμική από την Αμφίπολη”, Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη 29.Google Scholar
Manakidou, E. 2012. “Εισηγμένη κυκλαδική, κορινθιακή και αττική κεραμική αρχαϊκών χρόνων στην αρχαία Οισύμη”, in Tiverios, M., Misailidou-Despotidou, V., Manakidou, E. and Arvanitaki, A. (eds), Η κεραμική της αρχαϊκής εποχής στο βόρειο Αιγαίο και την περιφέρειά του (700–480 π.Χ.) (Thessaloniki), 359–70.Google Scholar
Müller, K. 1883. Claudii Ptolemaei Geographica (Paris).Google Scholar
Pébarthe, C. 1999. ‘Thasos: empire d'Athènes et les emporia de Thrace’, ZPE 126, 131–54.Google Scholar
Pernicka, E., Wagner, G.A. and Todt, W. 1992. ‘Appendix V: chemische und isotopische Zusammensetzung früheisenzeitlicher Bleiartefakte aus Thasos’, in Koukouli-Chrysanthaki, C., Πρωτοϊστορική Θάσος: τα νεκροταφεία του οικισμού Καστρί (Athens), 773–8.Google Scholar
Philipp, H. 2004. Archaische Silhouettenbleche und Schildzeichen in Olympia (OlForsch 30; Berlin and New York).Google Scholar
Photos, E. 1992. ‘Appendix VIIIb: Late Bronze Age – Early Iron Age copper and iron slags from Kastri and Paliokastro on Thasos’, in Koukouli-Chrysanthaki, C., Πρωτοϊστορική Θάσος: τα νεκροταφεία του οικισμού Καστρι (Athens), 795–801.Google Scholar
Picard, O. 2006. ‘Mines, monétaires et impérialisme: conflits autour du Pangée (478–413 av. J.-C.)’, in Guimier-Sorbets, A.M., Hatzopoulos, M.B. and Morizot, Y. (eds), Rois, cités, nécropoles: institutions, rites et monuments en Macédoine. Actes des Colloques de Nanterre (décembre 2002) et d'Athènes (janvier 2004) (Athens), 271–83.Google Scholar
Pouilloux, J. 1954. Recherches sur l'histoire et les cultes de Thasos I (Études thasiennes 3; Paris).Google Scholar
Pouilloux, J. 1990. ‘Pariens et Thasiens dans le nord de la Grèce à l’époque archaïque’, in Petridis, T. (ed.), Μνήμη Δ. Λαζαρίδη: πόλις και χώρα στην αρχαία Μακεδονία και Θράκη (Kavala), 485–90.Google Scholar
Prêtre, C. 2016. La fibule et le clou: ex-voto et instrumentum de l'Artémision (Études thasiennes 23; Athens).Google Scholar
Prokova, A. 2014. ‘Die figürlichen Tonvotive aus dem Heiligtum der Parthenos in der antiken Stadt Neapolis: zu Kult und materieller Kultur einer griechischen Stadt an der nordägäischen thrakischen Küste’ (unpublished PhD thesis, University of Cologne; available online at <http://kups.ub.uni-koeln.de/6487/1/Prokova_Tonvotive_2014.pdf> accessed October 2018).+accessed+October+2018).>Google Scholar
Salviat, F. 1978. ‘La céramique de style chiote à Thasos’, in Vallet, G. (ed.), Les céramiques de la grèce de l'est et leur diffusion en occident (Paris), 87–92.Google Scholar
Salviat, F. 1983a. ‘La céramique thasienne orientalisante et l'origine des vases “méliens”’, in Rougemont, G. (ed.), Les Cyclades: matériaux pour une étude de géographie historique (Paris), 185–90.Google Scholar
Salviat, F. 1983b. ‘Les plats creux insulaires à décor orientalisant à Thasos’, in Rougemont, G. (ed.), Les Cyclades: matériaux pour une étude de géographie historique (Paris), 201–16.Google Scholar
Snodgrass, A. 1964. Early Greek Armour and Weapons: from the end of the Bronze Age to 600 BC (Edinburgh).Google Scholar
Stamatopoulou, V. 2004. “Ὅπλον: η αργολική ασπίδα και η τεχνολογία της” (unpublished PhD thesis, University of Thessaloniki; available online at <http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/20347#page/1/mode/2up> accessed October 2018).+accessed+October+2018).>Google Scholar
Stibbe, C.M. 2003. Trebenishte: The Fortunes of an Unusual Excavation (Rome).Google Scholar
Stos-Gale, Z. and Gale, N. 1992. ‘Appendix VII: sources of copper used on Thasos in the Late Bronze and Early Iron Age’, in Koukouli-Chrysanthaki, C., Πρωτοϊστορική Θάσος: τα νεκροταφεία του οικισμού Καστρί (Athens), 782–93.Google Scholar
Tiverios, M. 2009. “Η πανεπιστημιακή ανασκαφή στο Καραμπουρνάκι Θεσσαλονίκης”, Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη 20-year anniversary issue, 385–96.Google Scholar
Vavelidis, M. 1992. ‘Appendix XII: ανάλυση χρυσού σφηκωτήρα Τ18,160(149)’, in Koukouli-Chrysanthaki, C., Πρωτοϊστορική Θάσος: τα νεκροταφεία του οικισμού Καστρί (Athens), 807.Google Scholar
Vaxevanopoulos, M. 2017. “Καταγραφή και μελέτη της αρχαίας μεταλλευτικής δραστηριότητας στο όρος Παγγαίο, Α. Μακεδονία” (unpublished PhD thesis, University of Thessaloniki; available online at https://ikee.lib.auth.gr/record/294213/files/GRI-2017-20233.pdf> accessed October 2018).+accessed+October+2018).>Google Scholar
Vaxevanopoulos, M., Vavelidis, M., Melfos, V., Malamidou, D. and Pavlides, S. 2018. ‘Ancient mining and metallurgical activity at the gold-silver-copper ore deposits in Mavrokorfi area, Mount Pangaeon (NE Greece)’, in Ben-Yozef, E. (ed.), Mining for Ancient Copper: Essays in Memory of Beno Rothenberg (Tel Aviv), 385–98.Google Scholar
Warin, I. 2016. ‘Les consécrations d'armes dans les sanctuaires de divinités féminines en Grèce’, in Egg, M., Naso, A., Rollinger, R. (eds), Waffen für die Götter: Waffenweihungen in Archäologie und Geschichte (Mainz), 87–99.Google Scholar
Weill, N. 1985. La plastique archaïque de Thasos: figurines et statues de terre cuite de l'Artémision. 1: Le haut archaïsme (Études thasiennes 11; Athens).Google Scholar
Zikos, N. 2007. “Ανακτορούπολη: καινούργιες ιστορικές πληροφορίες και αρχαιολογικά δεδομένα”, in Roudometoff, N. (ed.), Η Καβάλα και το Αιγαίο: πρακτικά Βʹ Διεθνούς Συνεδρίου Βαλκανικών Ιστορικών Σπουδών ΙΙΙ (Kavala), 19–38.Google Scholar