Hostname: page-component-7bb8b95d7b-2h6rp Total loading time: 0 Render date: 2024-09-06T03:17:05.315Z Has data issue: false hasContentIssue false

Canonistica Hispanica (II)

Published online by Cambridge University Press:  29 July 2016

Antonio García Y García*
Affiliation:
Pontificia Universidad de Salamanca

Extract

En las dos últimas entregas de esta revista di cuenta de algunos códices jurídico-canónicos encontrados recientemente en bibliotecas españolas. Trátase de textos y comentarios de derecho canónico que se conservan en códices que hasta ahora habían permanecido ignorados y cuyo contenido pertenece cronológicamente a la época clásica comprendida entre el Decreto de Graciano y las Decretales de Gregorio IX. En un reciente iter hispanicum localicé todavía algunos nuevos manuscritos de los que doy cuenta a continuación.

Type
Institute of Medieval Canon Law Bulletin for 1967
Copyright
Copyright © Fordham University Press 

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

1 Trad. 21 (1965) 511–13 y 22 (1966) 466–69.Google Scholar

2 Trad. 21.512.Google Scholar

3 Véanse las siguientes ediciones: PL 140.952B-973B; Wasserschleben, F. W. H., Die Bussordnungen der abendländischen Kirche (Halle 1851 = Graz 1958) 624–82; Schmitz, H. J., Die Bussbücher und das kanonische Bussverfahren nach handschriftlichen Quellen dargestellt II (Düsseldorf 1898 = Graz 1958) 403 ss. Esta última edición se toma como término de referenda en la descripción que sigue.Google Scholar

4 La primera tesis puede verse expuesta en la obra de Schmitz citada en la nota anterior. Para la segunda véase Fournier, P., ‘Études critiques sur le Décret de Burchard de Worms,’ Nouvelle Revue d'Histoire du Droit 34 (1910) 213221.Google Scholar

5 Desde las palabras ciuitas que (PL 140.557).Google Scholar

6 En las palabras esse uideantur in una prouincia (PL 140.560).Google Scholar

7 Cf. Ballerini, P. y H., De antiq. collect. 4.12.4 (= PL 140.499); Pelster, F., ‘Das Dekret Burkards von Worms in Vatikanischen Handschriften,’ Miscellanea Giovanni Mercati (Città del Vaticano 1946) II 130.Google Scholar

8 PL 140.539–42.Google Scholar

9 ibid. 541–50.Google Scholar

10 Cf. García y García, A. Piana, C., ‘Los manuscritos filosófico-teológicos, históricos y científicos del Real Colegio de España de Bolonia,’ Salmanticensis 14 (1967) 110111. El códice cuyas guardas se describen aquí es del s. xiv y contiene el comentario Oxoniense de Escoto al IV Libro de las Sentencias. Pero el fragmento descrito pertenece a un códice del s. xii.Google Scholar

11 Sobre el manuscrito cordobés cf. Fransen, G., ‘Manuscrits canoniques conservés en Espagne,’ RHE 48 (1953) 233–34; Fransen, G. García y García, A., ‘Nuevas Decretales de Gregorio IX en la Bibl. del Cabildo de Córdoba,’ REDC 15 (1960) 147–151.Google Scholar

12 Edición completa de esta constitución en Mansi 22.1098–1100 y (con inscripción al arzobispo de Toledo y sufragáneos) en Mansilla, D., La documentación pontificia de Honorio III (Roma 1965) 190–92. Para la tradición en apéndice a otros manuscritos de la Comp. IV o del Concilio IV Lateranense véase Kuttner, S., ‘The Barcelona Edition of St. Raymond's First Treatise…,’ Seminar 8 (1950) 65.Google Scholar

13 Varias ediciones completas de esta constitución indicadas en Kuttner, S., ‘Papst Honorius III und das Studium des Zivilrechts,’ Festschrift für Martin Wolff (Tübingen 1952) 79 n. 1; cf. especialmente la edición en el Chartularium Univ. Paris. I (ed. Denifle, y Chatelain, , 1889) 90–93. Tradición parcial, distribuida en tres capítulos, en apéndice a varios manuscritos de las Compilaciones Antiguas: Kuttner, , Festschr. Wolff 80–82.Google Scholar

14 Edición en Bibliotheca Casinensis IV 70; esta decretal aparece con la fecha 9 sept. 1220 en apéndice a la Comp. V en Admont MS 22. Kuttner, Véase, Repertorium 303 y el mismo en Miscellanea Giovanni Mercati V 624 n. 8.Google Scholar

15 Al fondo del fol. 306, una mano del s. xiv-xv nos dejó estas dos indicaciones: ‘Decretales magistri Iohannis canonici Burgensis de Hispania obligate Bonoh̄ii f. domini ts. recipiente pro se et Egidio de Jan̄n. pro libris 1. die sexta intrantis Aprilis. - Decretales scil. prime, secunde, tertie et quarte magistri Iohannis canonici Burgensis obligate domino Tiduisio pro se et domino Egidio pro libris xxvi<…>.’ En el fol. 339v (en el margen inferior) se lee esta inscripción de una mano del s. xv: ‘Magister Hornïcoi canonicus Palentiis habuit a me librum Avicene (?) sufficientie cum libro ex principiorum et uno libro de causis et cum libro phisionomio (= Physicorum?).’ En el fol. 340v (margen inferior) leemos esta otra indicación del s. xv: ‘Frater Dominicus Suerii fratrum minorum ten<…> librum Aristotelis (?) de animabus.’ En el mismo lugar hay esta otra indicación: ‘Decretales Iohannis Burgensis <…> de codice et Biblia scolaris. Decretales cum apparatu magistri Iohannis.’ El canónigo burgalés, Juan, a que aquí se alude como poseedor del presente manuscrito es verosímilmente el sobrino del obispo de Burgos, Mauricio, D. (m. 1238). Juan estuvo en Roma, al servicio de Inocencio IV y posiblemente antes al de Gregorio IX. En 1248 fue elegido arzobispo de Toledo. Con su ascenso a la sede toledana se constituye en mentor nato de la corte. Con esto queda reconstruída, en sus líneas esenciales, la trayectoria del códice. Traído de Italia por este personaje, estaría el manuscrito algún tiempo en Burgos, Ignoramos cómo y cuándo y por quién fue trasladado a Córdoba..’+En+el+fol.+339v+(en+el+margen+inferior)+se+lee+esta+inscripción+de+una+mano+del+s.+xv:+‘Magister+Hornïcoi+canonicus+Palentiis+habuit+a+me+librum+Avicene+(?)+sufficientie+cum+libro+ex+principiorum+et+uno+libro+de+causis+et+cum+libro+phisionomio+(=+Physicorum?).’+En+el+fol.+340v+(margen+inferior)+leemos+esta+otra+indicación+del+s.+xv:+‘Frater+Dominicus+Suerii+fratrum+minorum+ten<…>+librum+Aristotelis+(?)+de+animabus.’+En+el+mismo+lugar+hay+esta+otra+indicación:+‘Decretales+Iohannis+Burgensis+<…>+de+codice+et+Biblia+scolaris.+Decretales+cum+apparatu+magistri+Iohannis.’+El+canónigo+burgalés,+Juan,+a+que+aquí+se+alude+como+poseedor+del+presente+manuscrito+es+verosímilmente+el+sobrino+del+obispo+de+Burgos,+Mauricio,+D.+(m.+1238).+Juan+estuvo+en+Roma,+al+servicio+de+Inocencio+IV+y+posiblemente+antes+al+de+Gregorio+IX.+En+1248+fue+elegido+arzobispo+de+Toledo.+Con+su+ascenso+a+la+sede+toledana+se+constituye+en+mentor+nato+de+la+corte.+Con+esto+queda+reconstruída,+en+sus+líneas+esenciales,+la+trayectoria+del+códice.+Traído+de+Italia+por+este+personaje,+estaría+el+manuscrito+algún+tiempo+en+Burgos,+Ignoramos+cómo+y+cuándo+y+por+quién+fue+trasladado+a+Córdoba.>Google Scholar

16 Véase este códice descrito por García y García, A. Piana, C., op. cit. 103.Google Scholar

17 Cf. St. Kuttner, , Repertorium 500–1, donde da noticia de otros dos Casus sobre la Comp. I semejantes, en el comienzo, a los que aquí reseñamos. No tengo, por el momento, datos suficientes para analizar más a fondo la identidad de estos escritos.Google Scholar

18 Esto aparece por el diseño de cuatro brazos y por el comentario mismo.Google Scholar

1 Cf. Gn. 28.12 Google Scholar

2 Act. 10.13.Google Scholar

3 Cf. Mt. 1, donde empieza el relato del Evangelio, comenzando por la genealogía de Cristo en orden descendente.Google Scholar

4 Cf. Lc. 1, donde empieza con el nacimiento e infancia de Cristo.Google Scholar

5 Cf. Mt. 2.12.Google Scholar

6 D.86 c.5 Google Scholar

7 De cons. D.1 c.61.Google Scholar

8 D.37 c.4.Google Scholar

9 D.37 c.10.Google Scholar

10 D.37 c.7 (cf. c.9) Google Scholar

11 D.37 p.c.7 § 1.Google Scholar

12 C.27 q.1 c.4.Google Scholar

13 De cons. D.5 c.33.Google Scholar

14 C.31 q.1 c.10.Google Scholar

15 De cons. D.5 c.25.Google Scholar

16 D.96 c.1.Google Scholar

17 D.21 c.1.Google Scholar

18 C.26 q.4 c.1.Google Scholar

19 C.36 q.2 c.1.Google Scholar

20 D.76 c.6.Google Scholar

21 D.37 c.12.Google Scholar

22 De cons. D.5 c.3.Google Scholar

23 Ibid. Google Scholar

24 D.37 c.3.Google Scholar

25 C.12 q.1 c.2.Google Scholar

26 D.10 c.1.Google Scholar

27 C.16 q.3 c.17.Google Scholar

28 C.2 q.1 c.14.Google Scholar