Przede mną leży zbiór szkiców Zdzisława Najdera Nad Conradem. Książka jest mocno sfatygowana i pożółkła, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę, że została wydana w roku 1965. Bałam się, że nie uda mi się jej znaleźć w żadnym antykwariacie. Ta, z której korzystałam ponad 30 lat temu, zaginęła przy kolejnych przeprowadzkach, a wiedziałam, że tylko ten tom pozwoli mi właściwie zacząć opowieść o mojej znajomości z Profesorem Najderem. Nad Conradem jest bowiem pomostem między chwilą obecną a przeszłością, jest jak list w butelce zawierający najważniejsze wiadomości i wskazówki, jak czytać Josepha Conrada, jak go interpretować, nad czym należy się pochylić. Mimo upływu lat książka nie utraciła nic ze swej aktualności – w kolejnych tomach Najder rozwinął swoje tezy, dodał nowe wątki, ale tu znaleźć można fundament wszystkich późniejszych twierdzeń. Poza tym ten egzemplarz jest wyjątkowy jeszcze z jednego powodu – poprzedni właściciel (a może antykwariusz, na pewno czytelnik Najdera) nie tylko podkreślił kilka zdań w tekście (co sama czynię bardzo często, a co pozwala kolejnej osobie czytającej tekst na pewien dialog z poprzednim czytelnikiem), ale również pozostawił między kartkami dwa artykuły pióra Najdera: jeden to przedruk tekstu z 1977 roku na temat Zwierciadła morza, a drugi – wypowiedź Profesora dotycząca Conrada z 1988 roku O Conradzie – dzisiaj. Przeglądam ten drugi i znowu uderza mnie aktualność spojrzenia. Oczywiście po roku 1988 pojawiły się nowe (niektóre niezwykle interesujące i inspirujące, inne zaś oburzające) interpretacje i odczytania dzieła Conrada, bieg historii sprawił zaś, że słowa pisarza na temat istoty terroryzmu zabrzmiały niemal proroczo. Jednak wciąż jest wiele nieporozumień i dyskusji dotyczących konserwatyzmu, rasizmu Conrada, trudności odczytania przesłania pisarza, który niezwykle dużo wymaga od swoich czytelników…

Historia mojej znajomości z Profesorem Najderem to jednocześnie historia mojej przygody z twórczością Conrada. Profesor Najder został najpierw moim Przewodnikiem po dziełach pisarza, a potem Mentorem i Mistrzem. A wszystko zaczęło się od Czasu Apokalipsy Francisa Forda Coppoli i mojej pracy magisterskiej… Był koniec lat 80., a ja pisałam pracę z filmoznawstwa na temat dwóch wizji apokalipsy: Coppoli i Conrada. Szukając materiałów na temat Conrada, sięgałam przede wszystkim po teksty Najdera: wspomniany tom Nad Conradem i biografię pisarza Życie Josepha Conrada-Korzeniowskiego z 1980 roku.