Skip to main content Accessibility help
×
Hostname: page-component-848d4c4894-nr4z6 Total loading time: 0 Render date: 2024-06-01T15:25:10.961Z Has data issue: false hasContentIssue false

8 - Khalani maZulu!

Published online by Cambridge University Press:  01 September 2022

B. W. Vilakazi
Affiliation:
University of the Witwatersrand, Johannesburg
Get access

Summary

Mabutho kaZulu vukani nonke,

Nibuth’ izihlangu nilalelise!

Akuvuk’ amabuth’ oSuthu,

Kuvuke nakaMandlakazi.

Buthongo bun’ enibulele?

Kanizwa yini wonk’ uZulu

Uyanyamfuz’ okwezimpethu,

Ubik’ indlal’ ezweni lonke,

Uphundlwa nayimikhuhlane,

Ubik’ ubhememe lwelanga?

Seniyakhohlwa yin’ ukuthi

Nathi nibhixana bukhomo,

Nichithan’ eNdondakusuka,

Nafa ningashiye miphako,

Nibon’ ukuth’ amankonyane

Osapho lukaMlungukazana

Asencel’ izinkomazana

Ezazimiselw’ abantwana

Benzalo kaSenzangakhona

Kwehle kufike kuCetshwayo?

Seniyakhohlwa yin’ ukuthi

Kuyinhlawulo yenu nathi

Ukuba mihla nayizolo

Sikhumbul’ iNdondakusuka

Maqede sijuluk’ uvalo

Nxa sikhumbul’ izinyembezi

Zawonina bamaqhawe

Agingqika omela phansi?

Uban’ owabon’ oMbuyazi

Nongas’ akheth’ ithambo lakhe

Phakathi kwamathambo enu?

Ingani nivuk’ ebusuku,

Sizwe nibhixana futhi

Ngemikhont’ egcwel’ igazi.

Sizw’ amawis’ eshay’ inkumba,

Omunye ethi nakomunye,

“Ashila, washa Kuthikuthi!”

Siyezwa silalelise –

Nabanye abadlula khona

Bayezwa balalelise.

Akubanga minyak’ emingaki

Nidabulene ngemikhonto,

Wazizwel’ amandl’ uCetshwayo.

Edudw’ umnumzan’ uSihayo,

Wazizwel’ amandl’ eSandlwana.

Wezw’ igazi lakhe lixhwatha,

Wathath’ umkhonto wawuphonsa

Wawubhekis’ eBalungwini.

Inhlendla yawo yawa phansi,

Yangena phansi yadabula

Yagxila yathi ngxi kwaMhlaba.

Izanusi zathula zathi:

“Wen’ ovimb’ indlela kaZulu

Uzithembis’ umbuso wakhe!

Uyoqhekezwa yimikhonto:

Ubhubhe, ufe, ungabonwa.”

Kwakhethwa iSandlwana saba

Isigcawu sezinsizwa

ZikaZulu noMlungazana.

Zaphela bhuq’ ezikaZulu.

Kwaf’ inyon’ enkulu kwabola

Ngish’ amaqand’ ezikaQwabe.

Kwehla kwafik’ uDinuzulu

Obehlala eSikhwebezi

Emzin’ omkhulu wasoSuthu,

Waqamba futh’ eMahhashini

Phezu kwegquma kwaNongoma.

Kuze kube namhlanje

Siyezwa noma singazange

Silubek’ unyawo qatha

Ukuth’ ukhon’ uMadlokovu

Obizw’ ePitoli wavuma,

Wakhothuluz’ ukwazi kwabo

Echathazelwa uSobantu;

Waphuz’ umlaza wabelungu

Ngameva eshob’ elimhlophe

Elid’ elifik’ ogabeni;

Wakhombis’ amadloz’ okwazi

Namandl’ okuthand’ ukuthula,

Wathob’ amanxeba kaZulu.

Iminyak’ emashumi ntathu

Nesikhombis’ uSolomona

Ephic’ ekhand’ eboph’ isizwe,

Esingenis’ ezindleleni

Zokulahl’ imikhonto phansi,

Siphath’ izikhali zokwazi.

Uye lon’ omis’ isikole

La kufund’ iziphakanyiswa

Ezizosekel’ i-Afrika.

Uye lon’ odl’ abasokoco

BeNtwalizindaba zeTheku.

Ezihlekela waphindela

EMahhashin’ akwaZulu,

Entabeni ehlal’ ingonyama

Ngob’ isab’ izul’ ukuduma.

Konje kwake kwenzeka yini

Ukuba inkos’ esebenze

Imisebenzi emingaka

Ihlale futhi isikhathi

Sokuficwa nawukuguga?

Yebo, Nkayishana enkulu,

Langa lisahlul’ amadoda –

Ulibekil’ itsh’ elikhulu

Emzin’ omkhulu kwaDukuza,

Wavus’ amathambo kaShaka

Odabul’ uMdima noMgovu.

Namhla silind’ ukub’ uvule

Lezo zimfihl’ eziphezu

Nezicindezelw’ etsheni.

Selimisiwe leli gumbi

Ngawo lo nyaka ngqa uqala,

Ulwandle lusukume phansi

Lwakhothamel’ idwala lelo,

Kwazamazam’ umhlaba wonke.

Sonke sezwa lokho sathula,

Kwayilowo wathath’ unyawo,

Wakhohlwa nawukubiza

Amadlozi ukub’ amsize.

Ngiya ngesaba Mqwalajuba!

Lo nyak’ ufika nani Zulu?

Type
Chapter
Information
Inkondlo kaZulu , pp. 33 - 40
Publisher: Wits University Press
Print publication year: 2021

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

Save book to Kindle

To save this book to your Kindle, first ensure coreplatform@cambridge.org is added to your Approved Personal Document E-mail List under your Personal Document Settings on the Manage Your Content and Devices page of your Amazon account. Then enter the ‘name’ part of your Kindle email address below. Find out more about saving to your Kindle.

Note you can select to save to either the @free.kindle.com or @kindle.com variations. ‘@free.kindle.com’ emails are free but can only be saved to your device when it is connected to wi-fi. ‘@kindle.com’ emails can be delivered even when you are not connected to wi-fi, but note that service fees apply.

Find out more about the Kindle Personal Document Service.

Available formats
×

Save book to Dropbox

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Dropbox.

Available formats
×

Save book to Google Drive

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Google Drive.

Available formats
×