Hostname: page-component-78c5997874-m6dg7 Total loading time: 0 Render date: 2024-11-12T22:11:57.022Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

Late Quaternary geomorphology and geoarchaeology in the rivers of the Holy Cross Mountains region, central Europe

Published online by Cambridge University Press:  16 July 2018

Tomasz Kalicki ,
Marcin Frączek ,
Paweł Przepióra ,
Piotr Kusztal ,
Edyta Kłusakiewicz  and
Emanuela Malęga
Tomasz Kalicki*
Affiliation:
Department of Geomorphology, Geoarchaeology and Environmental Management, Jan Kochanowski University in Kielce, Institute of Geography, Świętokrzyska 15 st., 25-406 Kielce, Poland
Marcin Frączek
Affiliation:
Department of Geomorphology, Geoarchaeology and Environmental Management, Jan Kochanowski University in Kielce, Institute of Geography, Świętokrzyska 15 st., 25-406 Kielce, Poland
Paweł Przepióra
Affiliation:
Department of Geomorphology, Geoarchaeology and Environmental Management, Jan Kochanowski University in Kielce, Institute of Geography, Świętokrzyska 15 st., 25-406 Kielce, Poland
Piotr Kusztal
Affiliation:
Faculty of Mathematics and Natural Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Świętokrzyska 15 st., 25-406 Kielce, Poland
Edyta Kłusakiewicz
Affiliation:
Faculty of Mathematics and Natural Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Świętokrzyska 15 st., 25-406 Kielce, Poland
Emanuela Malęga
Affiliation:
Faculty of Mathematics and Natural Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Świętokrzyska 15 st., 25-406 Kielce, Poland
*
*Corresponding author at: Department of Geomorphology, Geoarchaeology and Environmental Management, Jan Kochanowski University in Kielce, Institute of Geography, Świętokrzyska 15 st., 25-406 Kielce, Poland. E-mail address: tomaszkalicki@ymail.com (T. Kalicki).
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

Late Quaternary terraces and sediments in the Holy Cross Mountain region of Poland, emplaced within an environment that had evolved following multiple Pleistocene glaciations, provide evidence of increasing anthropogenic influence on landscape development since the Middle Ages, as revealed by research in the Kamionka, Kamienna, Czarna Konecka, and Nida valleys. The development of the “anthropogenic small-scale water retention system” (ASWRS), including numerous artificial ponds, channels, and forges and mills along the watercourses, resulted in changes in river patterns, with additional anthropogenic channels, which in turn reduced the maximum flood-stage levels during the Little Ice Age. With the collapse of the industries and the disappearance of the ASWRS, several major flood events took place. Unknown in the earlier Holocene, and caused by hydrotechnical failures, the geomorphic effects of these catastrophic flash floods significantly exceeded those of natural processes.

Keywords

Holy Cross MountainsRiver valleysHuman impactGeomorphology
Type
Thematic Set: Fluvial Archives Group (FLAG) Poland
Information
Quaternary Research , Volume 91 , Issue 2 , March 2019 , pp. 584 - 599
Copyright
Copyright © University of Washington. Published by Cambridge University Press, 2018 

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

REFERENCES

Bąbel, M., 2006a. Geologia gipsów nadnidziańskich. In: IV Świętokrzyskie Spotkania Geologiczno-Geomorfologiczne “Regionalne aspekty funkcjonowania systemów dolinnych,” AŚ Kielce, Jodłowy Dwór pod Świętym Krzyżem. Instytut Geografii Akademii Świętokrzyskiej, Kielce, Poland, pp. 11–12.Google Scholar
Bąbel, M., 2006b. Tumulusy gipsowe Ponidzia. In: IV Świętokrzyskie Spotkania Geologiczno-Geomorfologiczne “Regionalne aspekty funkcjonowania systemów dolinnych,” AŚ Kielce, Jodłowy Dwór pod Świętym Krzyżem. Instytut Geografii Akademii Świętokrzyskiej, Kielce, Poland, pp. 12–15.Google Scholar
Baranowski, B., 1977. Polskie młynarstwo. Ossolineum, Wrocław, Poland.Google Scholar
Bartosik, J., 1972. Geomorfologia obrzeżenia Gór Świętokrzyskich w okolicach Iłży. Acta Geographica Lodziensia 29, 1–87.Google Scholar
Barwicka, A., 2011. Budowa geologiczna i rzeźba doliny Kamiennej poniżej Skarżyska-Kamiennej. Master’s thesis, Jan Kochanowski University, Kielce, Poland.Google Scholar
Barwicka, A., Kalicki, T., 2012. Development of the Kamienna river flood plain near Marcinków. In: Geomorphic Processes and Geoarchaeology: From Landscape Archaeology to Archaeotourism. International Conference held in Moscow-Smolensk, Russia, August 20–24, 2012. Extended Abstracts. Universum, Moscow-Smolensk, pp. 40–41.Google Scholar
Barwicka, A., Kalicki, T., 2013. Development of Kamienna river flood plain in Rydno Archaeological Reserve (Holy Cross Mountains, Poland). In: Bernardova, A., Benes, J. (Eds.), 9. Konference environmentální archeologie: KEA 2013, 28-30.01.2013, Archeologické Centrum Olomouc, Czeskie Budziejowice, Sborník abstraktů, p. 13.Google Scholar
Bielenin, K., 1993. Starożytne górnictwo i hutnictwo żelaza w Górach Świętokrzyskich. Wydanie drugie, poszerzone i poprawione. Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce, Poland.Google Scholar
Bond, C.J., 1979. The reconstruction of the medieval landscape: the estates of Abingdon Abbey. Landscape History 1, 59–75.Google Scholar
Bork, H.R., Bork, H., Dalchow, C., Faust, B., Piorr, H.P., Schatz, T., 1998. Landschaft-sentwicklung in Mitteleuropa. Wirkungen des Menschen auf Landschaften. Klett-Perthes, Gotha-Stuttgart, Germany.Google Scholar
Brykała, D., 2003. Rekonstrukcja zagospodarowania hydrotechnicznego doliny Skrwy i Osetnicy od XV do XX wieku. In: Woda w przestrzeni przyrodniczej i kulturowej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG 2. Uniwersytet Śląski, Sosnowiec, Poland, pp. 54–64.Google Scholar
Brykała, D., 2005. Rekonstrukcja retencji zbiornikowej zlewni Skrwy Lewej w ciągu ostatnich 200 lat. Przegląd Geograficzny 77, 73–93.Google Scholar
Brykała, D., 2009. Przestrzenne i czasowe zróżnicowanie odpływu rzecznego w dorzeczu Skrwy Lewej. Prace Geograficzne, 221. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk, Warsaw.Google Scholar
Czarnik, J., 1966. Stratygrafia czwartorzędu północnych okolic Koniecpola nad Pilicą. Acta Geologica Polonica 16, 379–400.Google Scholar
Czarnocki, J., 1927. O zlodowaceniach środkowej części Gór Świętokrzyskich. Posiedzenia Naukowe Panstwowego Instytutu Geologicznego 17, 18–21.Google Scholar
Czarnocki, J., 1931. Dyluwium Gór Świętokrzyskich. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 7, 82–104.Google Scholar
Dembińska, M., 1973. Przetwórstwo zboża w Polsce średniowiecznej (X–XIV w.). Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk (IKHM, PAN), Ossolineum, Wrocław, Poland.Google Scholar
Fajer, M., 2003. Rola człowieka w rozwoju anastomozujących odcinków koryta Liswarty. In: Waga, J.M., Kocel, K. (Ed.), Człowiek w środowisku przyrodniczym – zapis działalności. Polskie Towarzystwo Geograficzne–Oddział Katowicki, Sosnowiec, Poland, pp. 38–42.Google Scholar
Fajkosz, A., 1978. Wczoraj i dziś stąporkowskich odlewni. CzZG, ZP Kielce, Stąporków, Poland.Google Scholar
Falkowski, E., 1967. Ewolucja holoceńskiej Wisły na odcinku Zawichost–Solec i inżyniersko-geologiczna prognoza jej dalszego rozwoju. Biuletyn Instytutu Geologicznego 198, 57–142.Google Scholar
Falkowski, E., 1975. Variability of channel processes of lowland rivers in Poland and changes of the valley floors during the Holocene. Biuletyn Geologiczny 19, 45–78.Google Scholar
Falkowski, E., 1982. The pattern of changes in the middle Vistula valley floor. In: Starkel, L. (Ed.), Evolution of the Vistula River Valley during the Last 15 000 years. Part I. Geographical Studies, Special Issue 1. Zakład Narodowy Im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, Poland, pp. 79–92.Google Scholar
Flis, J., 1954. Kras gipsowy Niecki Nidziańskiej. Prace Geograficzne, 1. Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii, Warsaw.Google Scholar
Folk, R.L., Ward, W.C., 1957. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology 27, 3–26.Google Scholar
Gilewska, S., 1972. Wyżyny Śląsko-Małopolskie. In: Klimaszewski, M. (Ed.), Geomorfologia Polski. Pánstwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw, pp. 234–340.Google Scholar
Górski, J., Bąk, Ł., Szeląg, B., 2012. Wpływ budowy trasy ekspresowej S7 na odcinku Skarżysko-Kamienna – Występa na redukcję pojemności zbiornika Suchedniów na rzece Kamionka. Acta Scientiarum Polonorum, Formatio Circumiectus 11, 23–36.Google Scholar
Grzyb, H., Zięba, B., Piotrowicz, A., Pochołowiecka–Grzyb, H., 1995. Ekspertyza wraz z koncepcją zabezpieczenia dna rzeki Czarnej Malenieckiej przed erozją i zamulaniem zbiornika w Sielpi (część opisowo-zestawieniowa). Maszynopis na zlecenie Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych (WZMiUW) w Kielcach, Kielce, Poland.Google Scholar
Hakenberg, M., 1974. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski l:50 000, ark. Chęciny. Wydawnictwa Geologiczne, Warsaw.Google Scholar
Hakenberg, M., Lindner, L., 1971. Quaternary deposits of the middle Nida valley. Acta Geologica Polonica 21, 241–264.Google Scholar
Hakenberg, M., Lindner, L., 1973. Holoceński rozwój doliny środkowej Nidy. Acta Geologica Polonica 23, 435–444.Google Scholar
Heldensfeld, A.M., Benedicti, H., 1808. Karte von West Gallizien 1: 288 000 (arkusz Włoszczowa, Radoszyce, Kielce), Wojskowy Instytut Geograficzny.Google Scholar
Jaśkowski, B., l996. Geneza i wiek wydm Gór Świętokrzyskich w świetle datowań 14C i TL. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Matematyka-Fizyka. Geochronometria 14, 31–46.Google Scholar
Kalicki, T., 1991. The evolution of the Vistula river valley between Cracow and Niepołomice in Late Vistulian and Holocene times. In: Starkel, L. (Ed.), Evolution of the Vistula River Valley during the Last 15 000 years. Part IV. Geographical Studies, Special Issue 6. Ossolineum, Wrocław, Poland, pp. 11–37.Google Scholar
Kalicki, T., 2006. Zapis zmian klimatu oraz działalności człowieka i ich rola w holoceńskiej ewolucji dolin środkowoeuropejskich. Prace Geograficzne, 204. Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Warsaw.Google Scholar
Kalicki, T., Krąpiec, M., 1996. Reconstruction of phases of the “black oaks” accumulation and of flood phases. In: Starkel, L., Kalicki, T. (Eds.), Evolution of the Vistula River Valley during the Last 15 000 years. Part VI. Geographical Studies, Special Issue 9. Ossolineum, Wrocław, Poland, pp. 78–85.Google Scholar
Kalicki, T., Krupa, J., Przepióra, P., Kłusakiewicz, E., Kusztal, P., Frączek, M., Górska-Zabielska, M., et al., 2016. River valley evolution of Holy Cross Mountains region. In: Kalicki, T., Frączek, M., Przepióra, P. (Eds.), Field Guide of FLAG Biennial Meeting “Evolution of River Valleys in Central Europe.”. Drukamia Compus, Kielce-Suchedniów, Poland, pp. 48–93.Google Scholar
Kaniecki, A., 1993. Poznań. Dzieje miasta wodą pisane. Cz. I, Przemiany rzeźby i sieci wodnej. Wydawnictwo “Aquarius,” Poznań, Poland.Google Scholar
Kaniecki, A., 1999. Młyny wodne w dawnym Poznaniu i ich wpływ na przeobrażenie stosunków wodnych. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Nauki Matematyczno-Przyrodnicze, Geografia 29, 337–346.Google Scholar
Kaniecki, A., 2004. Poznań. Dzieje miasta wodą pisane. Cz. I–III. Wydawnictwo Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań, Poland.Google Scholar
Klatka, T., 1956. Suche doliny płaskodenne na przedpolu Łysogór. Biuletyn Peryglacjalny l, 79–89.Google Scholar
Klatka, T., 1962. Geneza i wiek gołoborzy łysogórskich. Acta Geographica Lodziensia 12. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Łódź, Poland.Google Scholar
Klatka, T., 1964. Geomorfologia Gór Świętokrzyskich. Roczniki Gleboznawcze 15, 129–154.Google Scholar
Klatka, T, 1968. Holoceńskie procesy rzeźbotwórcze w obszarze Gór Świętokrzyskich. Folia Quaternaria 29, 89–95.Google Scholar
Klatkowa, H., 1955. Utwory stokowe na terasie Kamiennej pod Wąchockiem. Biuletyn Peryglacjalny 2, 91–99.Google Scholar
Klimaszewski, M., 1952. Zagadnienia plejstocenu południowej Polski. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 65, 137–268.Google Scholar
Kłusakiewicz, E., Kalicki, T., Horák, J., Przepióra, P., Frączek, M., Chrabąszcz, M., 2017. The geochemical features of flood plain of Kamienna river (Holy Cross Mountains, Poland) – first results. In: Křižek, M. (Ed.), Geomofologický sborník 15: 17. Mezinárodni konference, Stav geomorfologických výzkumů v roce 2017. Pec pod Sněžkou, 17.-19.5.2017. Univerzita Karlova, Přirodovědecká fakulta, Prague, pp. 8–9.Google Scholar
Kobojek, E., 2009. Naturalne uwarunkowania różnych reakcji rzek nizinnych na antropopresję na przykładzie środkowej Bzury i jej dopływów. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, Poland.Google Scholar
Kosmowska-Suffczyńska, D., 1966. Rozwój rzeźby w trzeciorzędzie okolic Ostrowca Świętokrzyskiego i Ćmielowa. Prace Geograficzne, 54. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk, Warsaw.Google Scholar
Kosmowska-Suffczyńska, D., 2000. Wpływ drobnych struktur tektoniki dysjunktywnej na kierunkowość rzeźby w północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. In: Kowalski, B. (Ed.), Geologia i geomorfologia Gór Świętokrzyskich – kontrowersje i nowe spojrzenie, Prace Instytutu Geografii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach, Kielce, Polska, pp. 171–208.Google Scholar
Kowalski, B., 1988a. Rozwój rzeźby przełomowego odcinka doliny rzeki Lubrzanki przez główne pasmo Gór Świętokrzyskich w czwartorzędzie. Przegląd Geograficzny 60, 635–653.Google Scholar
Kowalski, B., 1988b. Warunki powstania i rozwój przełomowego odcinka doliny rzeki Lubrzanki przez główne pasmo Gór Świętokrzyskich w trzeciorzędzie. Przegląd Geograficzny 60, 329–351.Google Scholar
Kowalski, B., 2002a. Geneza i wiek osadów terasy zalewowej i nadzalewowej (wysokiej) środkowego odcinka doliny Lubrzanki w Górach Świętokrzyskich. In: Jaśkowski, B. (Ed.), Zagadnienia peryglacjału Polski i obszarów sąsiednich. Prace Instytutu Geografii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach, 8. Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego, Instytut Geografii, Kielce, Poland. pp. 151–216.Google Scholar
Kowalski, B., 2002b. Geneza układu sieci rzecznej w Górach Świętokrzyskich. In: Ciupa, T., Kupczyk, E., Suligowki, R. (Eds.), Obieg wody w zmieniającym się środowisku Prace Instytutu Geografii Akademii Świętokrzyskiejim. Jana Kochanowskiego w Kielcach, 7, Kielce, Polska, pp. 315–351.Google Scholar
Krupa, J., 2013. Naturalne i antropologiczne procesy kształtujące dno doliny Czarnej Nidy w późnym vistulianie i holocenie. Folia Quaternaria 81, 5–156.Google Scholar
Krupa, J., 2015. Natural and anthropogenic channel pattern changes in the mid-mountain valley during the Late Glacial and Holocene, Polish Uplands. Quaternary International 370, 55–65.Google Scholar
Krupa, J., Kalicki, T., 2012. Transformacja doliny i koryta Czarnej Nidy (Góry Świętokrzyskie, Polska) w późnym vistulianie i holocenie. Problemi geomorfologii i paleogeografii ukrains’kich Karpat i prileglich teritorij. Wydawniczij Centr LNU imieni Ivana Franka, Lviv, pp. 53–59.Google Scholar
Kusztal, P., 2016. Budowa geologiczna i rzeźba doliny Czarnej Koneckiej pomiędzy Janowem a Wąsoszem Starą Wsią. Master’s thesis, Jan Kochanowski University, Kielce, Poland.Google Scholar
Lencewicz, S., 1913. Dzieje górnej Lubrzanki (Czarnej Nidy) w czwartorzędzie. Pamiętnik Fizyograficzny 21. Dział II. Towarzystwo Fizyograficzne, Warszawa.Google Scholar
Lencewicz, S., 1934. Le massif hercynien des Łysogóry (Ste Croix) et ses envelopes. Congrès International de Géographie, Varsovie, p. 16.Google Scholar
Lewandowski, J., Romanek, A., Studencki, M., 1975. Formy akumulacji międzylobowej w rejonie Suchedniowa. Kwartalnik Geologiczny 4, 887–906.Google Scholar
Lindner, L., 1970. Czwartorzęd północno-zachodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Acta Geologica Polonica 20, 636–645.Google Scholar
Lindner, L., 1971. Stratygrafia plejstocenu i paleogeomorfologia północno-zachodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Studia Geologica Polonica 35, 1–113.Google Scholar
Lindner, L., 1978. Palaeogeomorphologic evolution of the western part of the Holy Cross region in Pleistocene. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 48, 479–508.Google Scholar
Lindner, L., 1980. Zarys chronostratygrafii czwartorzędu regionu świętokrzyskiego. Kwartalnik Geologiczny 24, 689–716.Google Scholar
Lindner, L., 1984a. Holocen. Budowa geologiczna Polski. I, cz. 3b – czwartorzęd. Wydawnictwa Geologiczne, Warsaw.Google Scholar
Lindner, L., 1984b. Region świętokrzyski. Budowa geologiczna Polski. I, cz. 3b – czwartorzęd. Wydawnictwa Geologiczne, Warsaw.Google Scholar
Lindner, L., 2004. Zarys stratygrafii plejstocenu Regionu Świętokrzyskiego. In: Sołtysik, R. (Ed.) Czwartorzęd obszaru Polski na tle struktur starszego podłoża. Prace Instytutu Geografii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach 13, Kielce, Polska, 7–31.Google Scholar
Lindner, L., Fedorowicz, S., 1996. Wiek TL osadów plejstoceńskich w Janowie nad Radomką i problem zasięgu lądolodów w czasie zlodowaceń środkowopolskich (odry, warty) w strefie NW obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny 44, 935–937.Google Scholar
Łoś, M. J., 1978. Likwidacja młynów wodnych i jej skutki. In: Gospodarka Wodna 38, 12. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw, pp. 361–364.Google Scholar
Ludwikowska-Kędzia, M., 2000. Ewolucja środkowego odcinka doliny rzeki Belnianki w późnym glacjale i holocenie. Wydawnicto Akademickie Dialog, Warsaw.Google Scholar
Ludwikowska-Kędzia, M., 2005. Litostratygrafia plejstoceńskich teras nadzalewowych dolin rzek Belnianki i Łagowicy w Górach Świętokrzyskich. In: Kotarba, A., Krzemień, K., Święchowicz, J. (Eds.), Współczesna ewolucja rzeźby Polski. VII Zjazd Geomorfologów Polskich, September 19–22, 2005, Kraków. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Poland, pp. 265–270.Google Scholar
Łyczewska, J., 1959. Czwartorzęd regionu świętokrzyskiego w świetle aktualnej problematyki. Przegląd Geologiczny 7, 86–91.Google Scholar
Łyczewska, J., 1971. Czwartorzęd regionu świętokrzyskiego. Stratygrafia kenozoiku Gór Świętokrzyskich i ich obrzeżenia. Prace Instytut Geologiczny 64, 5–86.Google Scholar
Malęga, E., 2016. Rzeźba i osady równiny zalewowej Nidy koło Wiślicy. Bachelor’s thesis, Jan Kochanowski University, Kielce, Poland.Google Scholar
Mojski, J.E., 1993. Europa w plejstocenie. Wydaw. Polskiej Agencji Ekologicznej, Warsaw.Google Scholar
Mojski, J.E., 2005. Ziemie polskie w czwartorzędzie: Zarys morfogenezy. Państwowy Instytut Geologiczny (PIG), Warszawa, Polska, pp. 1–404.Google Scholar
Mycielska-Dowigiałło, E., 1969. Próba rekonstrukcji warunków paleohydrodynamicznych rzeki na podstawie badań sedymentologicznych w dolinie Wisły pod Tarnobrzegiem. Przegląd Geograficzny 44, 409–429.Google Scholar
Mycielska-Dowigiałło, E., 1972. Rozwój doliny środkowej Wisły w holocenie w świetle badań okolic Tarnobrzega. Przegląd Geograficzny 44, 73–83.Google Scholar
Nowak, M., 2017. Budowa geologiczna i rzeźba doliny Czarnej Koneckiej w rejonie Wąsosza Starej Wsi. Master’s thesis, Jan Kochanowski University, Kielce, Poland.Google Scholar
Orzechowski, S., 2007. Zaplecze osadnicze i podstawy surowcowe starożytnego hutnictwa świętokrzyskiego. Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce, Poland.Google Scholar
Piasta, S., 2012. Leksykon Suchedniowa. Towarzystwo Przyjaciół Suchedniowa, Kielce, Poland.Google Scholar
Piekosiński, F., 1876. Kodeks Dyplomatyczny Małopolski. 1, 1178–1386. Wydawnictwa Komisji Historycznej Akademii Umiejętności w Krakowie, 16. Nakl. Akademii Umiejetnosci Krakowskiej, Kraków, Poland.Google Scholar
Podgórski, Z., 2004. Wpływ budowy i funkcjonowania młynów wodnych na rzeźbę terenu i wody powierzchniowe Pojezierza Chełmińskiego i przyległych części dolin Wisły i Drwęcy. UMK, Toruń, Poland.Google Scholar
Przepióra, P., 2017. Naturalne i historyczne zmiany zlewni Kamionki (Płaskowyż Suchedniowski) w subatlantyku. PhD dissertation, Jan Kochanowski University, Kielce, Poland.Google Scholar
Przepióra, P., Frączek, M., Król, G., Kalicki, T., 2016. Wpływ działalności przemysłowej na wybrane komponenty środowiska przyrodniczego w okolicach Suchedniowa. In: Chmielewski, J., Żeber-Dzikowska, I., Gworek, B. (Eds.), Człowiek a środowisko – wzajemne oddziaływanie. Instytut Ochrony Środowiska–Państwowy Instytut Badawczy. Warsaw, pp. 59–67.Google Scholar
Radłowska, C., 1957. Z badań nad morfogenezą doliny Krępianki. Przegląd Geograficzny 29, 359–366.Google Scholar
Radłowska, C., 1960. Z paleogeomorfologii doliny Zwoleńki. Przegląd Geograficzny 32, 561–574.Google Scholar
Radłowska, C., 1963. Rzeźba północno-wschodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Polska Akademia Nauk, Instytut geografii, Prace Geograficzne, 38. Wydawnictwa Geologiczne, Warsaw.Google Scholar
Różycki, S.Z., 1964. Klimatostratygraficzne jednostki podziału plejstocenu. Acta Geologica Polonica 14, 321–340.Google Scholar
Różycki, S.Z., 1967. Plejstocen Polski środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw.Google Scholar
Różycki, S.Z., 1972. Problemy czwartorzędu Gór Świętokrzyskich. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 42, 67–79.Google Scholar
Samsonowicz, J., 1934. Objaśnienia arkusza Opatów. Ogólna mapa geologiczna Polski. Państwowy Instytut Geologiczny (PIG), Warszawa, Polska.Google Scholar
Sheppard, J.A., 1958. The Hull valley: the evolution of a pattern of artificial drain-age. Geographical. Studies 5, 33–44.Google Scholar
Solarz, P., 2005. Dzieje Odrowąża – Część II. Towarzystwo Przyjaciół Odrowąża, Odrowąż, Poland.Google Scholar
Szczepanek, K., 1961. Późnoglacjalna i holoceńska historia roślinności Gór Świętokrzyskich. Acta Palaeobotanica 2, 1–44.Google Scholar
Szczepanek, K., 1982. Development of the peat-bog at Słopiec and the vegetational history of the Świętokrzyskie (Holy Cross) Mts. in the last 10 000 years. Acta Palaeobotanica 22, 117–130.Google Scholar