Hostname: page-component-78c5997874-t5tsf Total loading time: 0 Render date: 2024-11-15T12:12:42.622Z Has data issue: false hasContentIssue false
  • English
  • Français

Urban Literary Patronage in the Early Modern Low Countries: Public Festive Culture and Individual Authorship*

Published online by Cambridge University Press:  20 November 2018

Samuel Mareel
Samuel Mareel*
Affiliation:
Ghent University and The Research Foundation–Flanders (Fwo)
Get access Rights & Permissions [Opens in a new window]

Abstract

This essay deals with the nature, background, and consequences of urban patronage for individual rhetoricians in the fifteenth- and sixteenth-century Low Countries. Although this phenomenon is most likely rooted in courtly practice, it is mainly because of the usefulness of rhetoricians in the context of urban public festivals that some of them received financial rewards from city authorities. My analysis shows how in the Low Countries urban festive culture and the oral dissemination of literary texts played an important, and heretofore largely neglected, role in the professionalization and individualization of authorship during the early modern period.

Type
Research Article
Information
Renaissance Quarterly , Volume 64 , Issue 1 , Spring 2011 , pp. 50 - 78
Copyright
Copyright © 2011 Renaissance Society of America

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

Footnotes

*

I wish to express my gratitude to Jeroen Dewulf of UC Berkeley's Dutch Studies department and to Jane Newman of the Group for the Study of Early Cultures at UC Irvine for providing me with occasions to present the ideas developed in this article to an English-speaking audience. Most of the essay was written during a research stay at the University of Groningen supported by a grant from the Netherlands Organization for Scientific Research (NWO). A very special thanks to Cynthia J. Brown, Dirk Coigneau, Timothy Hampton, Bart Ramakers, and the two anonymous readers at Renaissance Quarterly for their valuable comments on earlier versions of my text. All translations are my own, except where otherwise noted.

References

Armstrong, Charles. “The Language Question in the Low Countries: The Use of French and Dutch by the Dukes of Burgundy and Their Administration.” In England, France and Burgundy in the Fifteenth Century, ed. , Armstrong, Charles, 189–212. London, 1983.Google Scholar
Arnade, Peter. Realms of Ritual: Burgundian Ceremony and Civic Life in Late Medieval Ghent. Ithaca, 1996.Google Scholar
Asselbergs, Wilhelmus, and , Huysmans, A. P, eds. Het spel vanden heilighen sacramente vander Nyeuwervaert. Zwolle, 1955.Google Scholar
Baxandall, Michael. Painting and Experience in Fifteenth-Century Italy. Oxford, 1988.Google Scholar
Bennett, Andrew. The Author. Oxon, 2005.Google Scholar
Blockmans, Wim. “Le dialogue imaginaire entre princes et sujets: les Joyeuses Entrées en Brabant en 1494 et en 1496.” Publications du Centre Européen d'Etudes Bourguignonnes (XIVe–XVIe s.) 34 (1994): 37–53.CrossRefGoogle Scholar
Blockmans, Wim, and , Donckers, Esther. “Self-Representation of Court and City in Flanders and Brabant in the Fifteenth and Early Sixteenth Centuries.” In Showing Status: Representations of Social Positions in the Late Middle Ages, ed. , Blockmans, Wim and , Janse, Antheunis, 81–111. Turnhout, 1999.CrossRefGoogle Scholar
Blommaert, Philip. “Beknopte geschiedenis der Kamers van Rhetorica te Gent.” Belgisch Museum 1 (1837): 439–41.Google Scholar
Brill, Willem, ed. “Huwelijksplechtigheden van Karel van Bourgondië en Margaretha van York.” Kronyk van het Historisch Genootschap te Utrecht 22 (1866): 17–71.Google Scholar
Brown, Cynthia. Poets, Patrons and Printers: Crisis of Authority in Late Medieval France. Ithaca, 1995.Google Scholar
Bruijnen, Yvette. “De relatie tussen rederijkers en schilders te Leuven in de zestiende eeuw.” In Conformisten en rebellen. Rederijkerscultuur in de Nederlanden (1400–1600), ed. , Ramakers, Bart, 246–59. Amsterdam, 2003.Google Scholar
Buylaert, Frederik. “Baenst, Jan III de, hoveling en Brugs politicus.” In Nationaal Biografisch Woordenboek 17 (2005): 44–49.Google Scholar
Chartier, Roger. L'ordre des livres: lecteurs, auteurs, bibliothèques en Europe entre XIVe et XVIIIe siècle. Aix-en-Provence, 1992.Google Scholar
City and Spectacle in Medieval Europe. Ed. Hanawalt, Barbara and , Reyerson, Kathryn. Minneapolis, 1994.Google Scholar
Coigneau, D. “Matthijs de Castelein: ‘excellent poëte moderne.’” Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (1985): 451–75.Google Scholar
Coigneau, D. “Inleiding.” In Uyt ionsten versaemt: het landjuweel van 1561 te Antwerpen, ed. , Cockx-Indestege, Elly and , Waterschoot, Werner, 9–44. Brussels, 1994.Google Scholar
Coigneau, D. “De Const van Rhétoriken, Drama and Delivery.” In Rhetoric — Rhétoriqueurs — Rederijkers, ed. , Koopmans, J, , Meadow, M. A, , Meerhoff, K, and , Spies, M, 123–40. Amsterdam, 1995.Google Scholar
Coigneau, D. “Drama in druk, tot circa 1540.” In Spel en spektakel. Middeleeuws toneel in de Lage Landen, ed. , van Dijk, Hans and , Ramakers, Bart, 201–14. Amsterdam, 2001.Google Scholar
Coleman, Joyce. Public Reading and the Reading Public in Late Medieval England and France. Cambridge, 1996.Google Scholar
De Castelein, Matthijs. De const van rhetoriken. Ghent, 1555.Google Scholar
Degroote, Gilbert. Jan Smeken: Gedicht op de feesten ter eere van het Gulden Vlies te Brussel in 1516. Antwerp, 1946.Google Scholar
De Jonghe, Jean, ed. Cronijcke van den lande ende graefscepe van Vlaenderen, gemaect door Jo Nicolaes Despars, van de jaeren 405 tot 1492. 3 vols. Bruges, 1839.Google Scholar
De Keyser, Paul. “Nieuwe gegevens omtrent Colijn Caillieu (Caellin), Jan de Baertmaker (Smeken), Jan Steemaer (Pertcheval) en Jan Van den Dale.” Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde 53 (1934): 269–79.Google Scholar
Devaux, Jean. Jean Molinet. Indiciaire bourguignon. Paris, 1996.Google Scholar
De Vos, Dirk. Rogier van der Weyden: het volledige oeuvre. Antwerp, 1999.Google Scholar
Dhanens, Elisabeth. “De Blijde Inkomst van Filips de Goede in 1458 en de plastische kunsten te Gent.” Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België 48 (1987): 53–89.Google Scholar
Dhanens, Elisabeth. Rogier van der Weyden: revisie van de documenten. Brussels, 1995.Google Scholar
Doudet, Estelle. Poétique de George Chastelain (1415–1475): “Un cristal mucié en un coffre.” Paris, 2005 Google Scholar
Duverger, Jozef. Brussel als kunstcentrum in de XIVe en de XVe eeuw. Antwerp, 1935.Google Scholar
Eisenstein, Elisabeth. The Printing Revolution in Early Modern Europe. New York, 2005.CrossRefGoogle Scholar
Erné, Benjamin, and , van Dis, Leendert, eds.De Gentse Spelen van 1539. 2 vols. The Hague, 1982.Google Scholar
Everaert, Guido. Het Letterkundig Leven te Gent in de vijftiende eeuw. De Rederijkers. MA thesis, Ghent University, 1964.Google Scholar
Excellente cronike van Vlaenderen. Antwerp, 1531.Google Scholar
Grente, Georges, ed. Dictionnaire des Lettres Françaises. Le XVIe siècle. Paris, 2001.Google Scholar
Gringore, Pierre. Oeuvres polémiques rédigées sous le règne de Louis XII. Ed. , Brown, Cynthia. Geneva, 2003.Google Scholar
Gringore, Pierre. Les entrées royales à Paris de Marie d'Angleterre (1514) et de Claude de France (1517). Ed. , Brown, Cynthia. Geneva, 2005.Google Scholar
Herrmann, Max. Forschungen zur deutschen Theatergeschichte des Mittelalters und der Renaissance. Berlin, 1914.Google Scholar
Huizinga, Johan. The Autumn of the Middle Ages. Trans. Rodney Livingstone. Chicago, 1996.Google Scholar
Iansen, Sara. “Speurtocht naar het leven van Matthijs de Castelein. Archivalia en Onzekerheden.” Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Taal- en Letterkunde 2 (1970): 321–446.Google Scholar
Kipling, Gordon. Enter the King: Theatre, Liturgy and Ritual in the Medieval Civic Triumph. Oxford, 1998.CrossRefGoogle Scholar
Lavéant, Katell. Théâtre et culture dramatique d'expression française dans les villes des Pays-Bas méridionaux (XVe–XVIe siècles). PhD diss., University of Amsterdam, 2007.Google Scholar
Lecuppre-Desjardin, Elodie. La ville des cérémonies . Essai sur la communication politique dans les anciens Pays-Bas bourguignons . Turnhout, 2004.CrossRefGoogle Scholar
Lemaire, Claudine. “La langue néerlandaise et la littérature néerlandaise d'inspiration bourguignonne.” In Catalogue de l'exposition organisée à la bibliothèque royale de Bruxelles à l'occasion du cinquième centenaire de la mort de Charles le Téméraire, ed. , Cockshaw, Pierre, , Lemaire, Claudine, and , Rouzet, Anne, 20–33. Brussels, 1977.Google Scholar
Loewenstein, Joseph. The Author's Due: Printing and the Prehistory of Copyright. Chicago, 2002.CrossRefGoogle Scholar
De macht van het schone woord. Literatuur in Brussel van de 14de tot de 18de eeuw. Ed. Janssens, Jozef and , Sleiderink, Remco. Leuven, 2003.Google Scholar
Mak, Jacobus. De rederijkers. Amsterdam, 1944.Google Scholar
Mak, Jacobus, ed. De gedichten van Anthonis de Roovere. Zwolle, 1955.Google Scholar
Mareel, Samuel. “Jan de Scheereres Triumphe ghedaen te brugghe ter intreye van caerle. Teksteditie met inleiding en aantekeningen.” De Fonteine 55 (2005): 79–143.Google Scholar
Mareel, Samuel. “For Prince and Townsman: An Elegy by Anthonis De Roovere on the Death of Charles the Bold.” Mediaevalia 27.2 (2007): 59–74.Google Scholar
Mareel, Samuel. Voor vorst en stad. De literaire productie bij stedelijke feesten ter ere van het huis Habsburg-Bourgondië in Vlaanderen en Brabant (1432–1561). Amsterdam, 2010.Google Scholar
Moser, Pieternella. De strijd voor rhetorica: poëtica en positie van rederijkers in Vlaanderen, Brabant, Zeeland en Holland tussen 1450 en 1620. Amsterdam, 2001.CrossRefGoogle Scholar
Murray, James. “The Liturgy of the Count's Advent in Bruges, from Galbert to Van Eyck.” In City and Spectacle (1994), 137–52.Google Scholar
Nicholas, David. “In the Pit of the Burgundian Theater State: Urban Traditions and Princely Ambitions in Ghent, 1360–1420.” In City and Spectacle (1994), 271–95.Google Scholar
Johan, Oosterman. “Anthonis de Roovere. Het werk: overlevering, toeschrijving en plaatsbepaling.” De Fonteine 45–46 (1995–96): 29–140.Google Scholar
Johan, Oosterman. “Anthonis de Roovere. Het werk: overlevering, toeschrijving en plaatsbepaling.” Bijlage 2 en 3. De Fonteine 47–48 (1997–98): 9–25.Google Scholar
Johan, Oosterman. “Oh Flanders, weep! Anthonis de Roovere and Charles the Bold.”In The Growth of Authority in the Medieval West: Selected Proceedings of the International Conference, Groningen 6–9 November 1997, ed. , Gosman, Martin, Arjo Vanderjagt, and Jan Veenstra, 257–67. Groningen, 1999.Google Scholar
Johan, Oosterman. “De Excellente cronike van Vlaenderen en Anthonis de Roovere.” Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 118 (2002): 22–37.Google Scholar
Johan, Oosterman. “Brugge, bid om vrede. Vroomheidsoffensief van vijftiende-eeuwse rederijkers.” In Conformisten en rebellen. Rederijkerscultuur in de Nederlanden (1400–1600), ed. , Ramakers, B, 149–61. Amsterdam, 2003.Google Scholar
Pleij, Herman. De sneeuwpoppen van 1511. Stadscultuur in de late Middeleeuwen. Amsterdam, 1988.Google Scholar
Pleij, Herman. Nederlandse literatuur van de late Middeleeuwen. Utrecht, 1990.Google Scholar
Pleij, Herman. Het gevleugelde woord. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1400–1560. Amsterdam, 2007.Google Scholar
Pleij, Herman. Komt een vrouwtje bij de drukker . . . : over gezichtsveranderingen van de literatuur uit de late Middeleeuwen. Amsterdam, 2008.Google Scholar
Porteman, Karel, and , Smits-Veldt, Mieke B. Een nieuw vaderland voor de muzen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1560–1700. Amsterdam, 2008.Google Scholar
Ramakers, Bart. Spelen en figuren: toneelkunst en processiecultuur in Oudenaarde tussen Middeleeuwen en Moderne Tijd. Amsterdam, 1996.Google Scholar
Ramakers, Bart. “Between Aea and Golgotha: The Education and Scholarship of Matthijs de Castelein (c. 1485–1550).” In Education and Learning in the Netherlands, 1400–1600: Essays in Honour of Hilde de Ridder-Symoens, ed. , Goudriaan, Koen, 179–99. Leiden, 2004.Google Scholar
Ramakers, Bart. “Multifaceted and Ambigious: The Tableaux Vivants in the Bruges Entry of 1440.” In The Mediation of Symbol in Late Medieval and Early Modern Times / Medien der Symbolik in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, ed. , Suntrup, R, , Veenstra, J. R, and , Bollmann, A, 163–95. Bern, 2005.Google Scholar
Reynaert, Joris. “Auteurstypes.” In Medioneerlandistiek. Een inleiding tot de Middelnederlandse letterkunde, ed. , Jansen-Sieben, Ria, 115–27. Hilversum, 2000.Google Scholar
Rose, Mark. Authors and Owners: The Invention of Copyright. Cambridge, MA, 1993.Google Scholar
Ryckaert, Ruud. “De Antwerpse spelen van 1561.” 3 vols. PhD diss., Ghent University, 2007.Google Scholar
Saunders, John. “The Stigma of Print: A Note on the Social Bases of Tudor Poetry.” Essays in Criticism 1 (1951): 139–64.CrossRefGoogle Scholar
Philippe, Serrure. Kronyk van Vlaenderen, van 580 tot 1467. 2 vols. Ghent, 1839–40.Google Scholar
Small, Graeme. George Chastelain and the Shaping of Valois Burgundy: Political and Historical Culture at Court in the Fifteenth Century . Woodbridge , 1997.Google Scholar
Smeken, Jan. Dwonder van claren ijse en snee. Ed. , Pennink, Renetta and , Enklaar, Theodorus. The Hague, 1946.Google Scholar
Speakman Sutch, Susie. “Dichters van de stad. De Brusselse rederijkers en hun verhouding tot de Franstalige hofliteratuur en het geleerde humanisme (1475–1522).” In De macht van het schone woord (2003), 140–59.Google Scholar
Spies, Marijke. “‘Op de questie . . . ’: Over de structuur van 16e-eeuwse zinnespelen.” De nieuwe taalgids 83.2 (1990): 139–50.Google Scholar
Trio, Paul. Volksreligie als spiegel van een stedelijke samenleving. De Broederschappen te Gent in de late middeleeuwen. Leuven, 1993.Google Scholar
Van Bruaene, Anne-Laure. “Minnelijke rederijkers, schandelijke spelen. De rederijkerskamers in Brussel tussen 1400 en 1585.” In De macht van het schone woord (2003), 124–39.Google Scholar
Van Bruaene, Anne-Laure. “‘A wonderfull tryumfe, for the wynnyng of a pryse’: Guilds, Ritual, Theater, and the Urban Network in the Southern Low Countries, ca. 1450–1650.” Renaissance Quarterly 59.2 (2006): 374–405.10.1353/ren.2008.0252CrossRefGoogle Scholar
Van Bruaene, Anne-Laure. Om beters wille. Rederijkerskamers en de stedelijke cultuur in de Zuidelijke Nederlanden (1400–1650). Amsterdam, 2008.CrossRefGoogle Scholar
Van Elslander, Antonin. “Lijst van Nederlandse rederijkerskamers uit de XVe en XVIe eeuw.” Jaarboek De Fonteine 18 (1968): 29–60.Google Scholar
Van Gijsen, Annelies. Liefde, Kosmos en Verbeelding. Mens- en wereldbeeld in Colijn van Rijsseles ‘Spiegel der Minnen.’ Groningen, 1989.Google Scholar
Viaene, Antoon. “Anthonis de Roovere, Stadsdichter van Brugge, 1466–1482.” In Ad Harenas. Gedenkboek van de Jubelviering Sint-Lodewijkscollege, ed. , Strubbe, Egide, 343–66. Bruges, 1960.Google Scholar
Viala, Alain. Naissance de l’écrivain. Sociologie de la littérature à l’âge classique. Paris, 1985.Google Scholar
Waite, Gary. Reformers on Stage: Popular Drama and Religious Propaganda in the Low Countries of Charles V, 1515–1556. Toronto, 2000.CrossRefGoogle Scholar
Waterschoot, Werner. “Arend de Keysere. Een voorzichtig experimentator.” In Geschreven en gedrukt. Boekproductie van handschrift naar druk in de overgang van Middeleeuwen naar Moderne Tijd, ed. , Pleij, Herman and , Reynaert, Joris, 119–35. Ghent, 2004.Google Scholar
Wisse, Jacob. “Distinguishing between Bouts and Stuerbout as Official City Painters.” In Dirk Bouts (ca. 1410–1475): een Vlaams primitief te Leuven, ed. , Smeyers, Maurits, 19–33. Leuven, 1998.Google Scholar