Hostname: page-component-77c89778f8-m8s7h Total loading time: 0 Render date: 2024-07-23T16:13:59.275Z Has data issue: false hasContentIssue false

Valentino da Camerino, O.P. (1438–1515): Teacher and Critic of Cajetan

Published online by Cambridge University Press:  29 July 2016

Michael Tavuzzi*
Affiliation:
University of St. Thomas, Rome

Extract

Valentino da Camerino is the only one of the teachers of Thomas de Vio Cajetan to be expressly mentioned by any of Cajetan's earliest biographers. Indeed, he is mentioned by only one of these, Bartolomeo Spina da Pisa. Spina had been commissioned by Cajetan to oversee the publication of the first edition of his commentary on the Pars Secunda Secundae of Aquinas's Summa Theologiae. When the work appeared on 20 August 1518, it included a preface by Spina which is largely biographical in content and laudatory in tone. The reference to Valentino as having been Cajetan's teacher was clearly intended as a compliment to Cajetan and testifies to the kind of reputation that Valentino must have enjoyed even after his death in 1515.

Type
Articles
Copyright
Copyright © 1994 by Fordham University 

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

1 “Sacrae nempe Praedicatorum religionis, non nisi sapientiam toto orbe resonantis instituto, iuvenis admodum, Deo initiatus, dum haud quamquam segniter virtutum actibus adipiscendisque litteris sese totum impenderet, praeceptorem eiusdem professionis aevo illo philosophorum ac theologorum sapientissimum, Valentinum Perusia oriundum eidem Dominus praeparavit, sub cuius magisterio brevi dierum spatio sic harum scientiarum assecutus est apicem ac culmen conscendit, ut id adolescens adipisceretur honoris quod non nisi veterani milites vix reportant.” Cited by M.-H. Laurent, “Les premières biographies de Cajétan,” Revue Thomiste (1934), Suppl.: 450.Google Scholar

The following abbreviations will be employed: AFP = Archivum Fratrum Praedicatorum (Rome, 1930–); AGOP IV = Archivio Generale Domenicano (Convento di Santa Sabina, Rome), MS series IV: “Registra Magistrorum ac Procuratorum Generalium Ordinis Praedicatorum”; Brotto-Zonta, Facoltà = Brotto, G. and Zonta, G., La facoltà teologica dell'Università di Padova. I (secoli XIV e XV) (Padua, 1922); Contarini, Notizie = Contarini, G. Notizie storiche circa li pubblici professori nello studio di Padova scelti dall'ordine di San Domenico (Venice, 1769); Gargan, Studio = Gargan, L., Lo studio teologico e la biblioteca dei Domenicani a Padova nel Tre e Quattrocento (Padua, 1971); Masetti, Monumenta = P.-T. Masetti, Monumenta et antiquitates veteris disciplinae Ordinis Praedicatorum in Romana Provincia, vol. 1 (Rome, 1864); MOPH = Monumenta Ordinis Praedicatorum Historica (Rome, 1896–).Google Scholar

2 “Magister Valentinus Camers, magne scientie vir, nonnulla insignia volumina composuit.” See Creytens, R., “Les écrivains dominicains dans la chronique d'Albert de Castello (1516),” AFP 30 (1960): 289.Google Scholar

3 Valentinus Camer Perusino baiulans utrisque manibus commentaria super Methaphysicam Aristotelis cum nonnullis aliis opusculis egregiis qui anno elapso Perusii uita excessit.De viris illustribus Ordinis Praedicatorum (Bologna, 1517), fol. 154r.Google Scholar

4 Quétif, J. and Echard, J., Scriptores Ordinis Praedicatorum (Paris, 1719–21), 2:32; Contarini, Notizie, 137–39; Masetti, Monumenta, 1:447–50; Brotto-Zonta, Facoltà, 197–98; Gargan, Studio, 155–56.Google Scholar

5 Cossio, A., Il Cardinale Gaetano e la Riforma (Cividale, 1902), 24–25; M.-J. Congar, “Bio-bibliographie de Cajétan,” Revue Thomiste (1934), Suppl.: 4.Google Scholar

6 Perugia, Biblioteca Comunale Augusta, MS 1141, “Chronica Dominici, Conventus S. de Perusio,” fols. 66r–67v. This text was partially published by Masetti, Monumenta, 1:448–50. Since Masetti's transcription is vitiated by errors and selective omissions, I present the text in its entirety as an appendix.Google Scholar

7 “Postquam per centum et plures annos hec intermissa est chronica de glorioso obitu fratrum Sancti Dominici de Perusio; uel uiuentium neglectu uel obliuione seu negligentia, uel quia libellus iste ad tempus latuerit; quare et studiosos animos ad hoc opus prosequendum excitare nequiuit. Visum est mihi fratri Dominico quondam Francisci Ballienii de Perusio dominici Perusini conuentus originali filio, pium opus (quo in Dominiceo agro laborantium memoria non omnino deperit) deo duce pro uiribus innouare …” Perugia 1141, fol. 60v.Google Scholar

8 “Frater Vincentius … hunc et septem alios sequentes reperperi in quodam libro Romane Prouincie … Qui sequuntur hos inueni in quodam breui notula manu cuiusdam fratris Juliani de Perusio …” Ibid., fol. 61r.Google Scholar

9 “Omnes qui sequntur propriis uidi oculis et cognoui et uita functi sunt, quorum egregia acta fideliter scribam.” Ibid., fol. 64r.Google Scholar

10 Masetti, , Monumenta, 447, attributes to Valentino the surname “Evangelisti” but does not give his source. I suspect that Masetti transformed the patronymic “di Evangelista.”Google Scholar

11 Magistrorum ac Procuratorum Generalium Ordinis Praedicatorum Registra Litterarum Minora (1469–1523). in MOPH 21, ed. Meersseman, G. and Planzer, D. (Rome, 1947), 43 n. 50.Google Scholar

12 The faculty of theology of the University of Perugia was founded by Gregory IX on 11 October 1371. See Bini, V., Memorie Istoriche della Perugina Università degli Studii (Perugia, 1816), 54–60, 237–65; Ermini, G., Storia della Università di Perugia (Bologna, 1947), 18, 195–96.Google Scholar

13 Masetti, , Monumenta, 1:447.Google Scholar

14 Kaeppeli, T., Inventari di libri di San Domenico di Perugia (1430–80) (Rome, 1962), 186.Google Scholar

15 Masetti, Monumenta, 1:448.Google Scholar

16 “Magister Valentinus de Camereno habuit litteras sue absolutionis ab officio prioratus Perusini ad beneplacitum … Datum Rome 3 Julii ?1478〈.” AGOP IV, 3, fol. 307r.Google Scholar

17 Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum (1380–1498). in MOPH 8, ed. Reichert, B. M. (Rome, 1900), 346.Google Scholar

18 Kaeppeli, , Inventari, 309.Google Scholar

19 MOPH 8:354.Google Scholar

20 Ibid., 364.Google Scholar

21 “Magister Valentinus de Camereno et frater Christoforus de Perusio fuerunt instituti procuratores syndici conuentus sancti Dominici de Perusio cum plenaria auctoritate colligendi redditus et respondendi et comparendi in iudicio ecclesiastico uel seculari ac instituendi procuratores pro emergentibus causis conuentus et remouendi et omnia alia facendi que syndici conuentus facere consueuerunt et cansantur [!] omnes alii syndici a Reuerendissimo vel a predecessoribus seu inferiore factis et qualitercunque et nullus inferior super [?] potest aliud ordinare. In contrarium faciendis non obstantis quibuscunque. Datum Florentie die 30 Julii 1483.” AGOP IV, 6, fol. 79r.Google Scholar

22 “Magister Valentinus de Camereno fuit institutus regens conuentus Perusini cum omnibus gratiis et priuilegiis et immunitatibus talibus dare consueuit et mandatur ei in uirtute Spiritus Sancti et sancte obedientie quatenus hoc onus acceptet et mandatur presidenti conuentus ut ipsum recipiat. Datum Rome die 3 Septembris 1483.” Ibid., fol. 81r.Google Scholar

23 MOPH 8:381.Google Scholar

24 “Mag. Valentino Camotti, priori conventus Minervae, committuntur vices magistri ordinis super conventu Perusino cum potestate omnia faciendi, quae Magister Ordinis potest, etsi mandatum exigerent speciale. Romae 18 Oct. 1484.” MOPH 21:43 n. 50.Google Scholar

25 “Magistro Valentino priori Perusino mandatur ut retinent fratres Raphaelem et Franciscum de Pisis nouitios. Pisis die 3a Septembris ?1488〈.” AGOP IV, 9, fol. 79v.Google Scholar

26 Contarini, , Notizie, 137.Google Scholar

27 Brotto-Zonta, , Facoltà, 197.Google Scholar

28 Contarini, , Notizie, 137–38, reproduces the decree of appointment.Google Scholar

29 Gargan, , Studio, 156 n. 1.Google Scholar

30 “Magister Valentinus conuentus Perusini fit uicarius eiusdem conuentus in temporalibus et spiritualibus, in capitibus et in membris cum potestate confirmandi priore?m〈 electum etc. Die 19 Junii Venetiis 1493.” AGOP IV, 10, fol. 79r.Google Scholar

31 Masetti, , Monumenta, 1:448.Google Scholar

32 “Capitulum prouinciale assignatur Ferrarie in capitulo generali. Die 29 Martii. ?1494〈.” AGOP IV, 10, fol. 81v.Google Scholar

33 “Magister Valentinus de Camereno conuentus Perusinii confirmatur in prouincialem Romane prouincie cum plena potestate; die 21 Maii ?1484〈.” Ibid., fol. 83v. Masetti, Monumenta, 1:445. Panella, E., “Frammenti del Capitolo Generale Ferrara 1494,” AFP 61 (1991): 131–35.Google Scholar

34 “Magister Joannes Caroli de Florentia fit uicarius generalis prouincie in absentia prouincialis. Die 22 Maii ?1494〈.” AGOP IV, 10, fol. 83v.Google Scholar

35 “Die 2 Junii 1494. Theologiae, S. Valentinus, Magister F. de Perusio in Patavino Gymnasio Metaphysicam agens, Principem adiit, cui se supplicem praebuit: cum electus fuisset Romanae Provinciae Visitator provincialis, petiit ut ad id munus per unum mensem obeundum, sibi concedi, quod cum substitutione alterius Magistri ad lectiones docendas, quousque redierit, obtinuit.” Rossi, A., “Cronaca,” cited by Contarini, Notizie, 139.Google Scholar

36 Masetti, , Monumenta, 1:448.Google Scholar

37 “Reuerendus Magister Valentinus de Perusio absoluitur ab officio prouincialatus prouincie Romane ad suum beneplacitum, post mensem augusti, et idem remanet uicarius prouincie et elections etc. et post absolutionem prouincialatus et uicariatus prouincie committitur cura eidem conuentum Perusini cui datur uicarius. Die 14 Junii ?1498〈 Ferrarie.” AGOP IV, 12, fol. 46r.Google Scholar

38 “Magister Valentinus Camers conuentus Perusii absoluitur ab officiio prouintialatus: et magister Ludouico de Viterbio instituitur uicarius dicte prouintie … Die 14 Januarii ?1499〈 Rome.” Ibid., fol. 48v.Google Scholar

39 La “Cronaca” del convento Domenicano di Romano S. di Lucca, ed. Verde, A. F. and Corsi, D., in Memorie Domenicane, N.S. 21 (1990): xlii, xliii, 174, 193.Google Scholar

40 MOPH 8:422.Google Scholar

41 “Magister Valentinus de Perusio fit regens Perusinus cum gratiis etc. Die 20 ut supra ?Maii 1499〈.” AGOP IV, 12, fol. 51v.Google Scholar

42 “Commit?ti〈tur magistro Valentino de Perusio quod possit citare fratrem Thomam de Augubio etc. ut coram eo compareat cum censuris et penis etc. quia habet contra se suspitionem furti comissi in monasterio s. Margarite de Augubio etc. potest in ista causa reddere partibus iustitie complementum etc. et casu quo non comparieat habetur pro conuicto etc. et mandatur prioribus conuentuum cuiusuis prouintie etc. ut eum incarcerent etc. etiam cum auxilio brachii secularis si erit expediens etc. et cassantur omnes commissiones cuiusuis facte in causa ista etc. In con?trarium〈 etc. Die 4 ut supra ?Maii 1500〈.” Ibid., 13, fol. 43v.Google Scholar

43 “R.do Magistro Valentino conuentus Perusini conceditur ut ex bonis quondam fratris Dominici Theotorici possit recipere usque ad 7 ducatos quod sibi mutuauit etc. Die 10 Octobris ?1501〈, Rome.” Ibid., 15, fol. 62v.Google Scholar

44 Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum (1501–1553). in MOPH 9, ed. Reichert, B. M. (Rome, 1901), 82.Google Scholar

45 Masetti, , Monumenta, 1:448.Google Scholar

46 “Magister Valentinus de Perusio debet visitare monasterium Santi Pauli de Urbeveteri cum plenissima auctoritate super omnes illius personas utriusque sexus ubicumque existentes, quibus mandatur sub poena gravioris culpae, ut ei oboediant. 26. Febr. ?1509〈 Romae.” Registrum Litterarum Fr. Thomae de Vio Caietani Ordinis Praedicatorum Magistri Ordinis 1508–1513 in MOPH 17, ed. A De Meyer (Rome, 1935), 113 n. 83.Google Scholar

47 “Magister Valentinus de Camerino, conventus Perusini, instituitur vicarius provinciae Romanae cum auctoritate solita illorum vicariorum super conventus, monasteria et personas tertii habitus, quae solent regi a provinciali, quousque provincialis electus, confirmatus et praesens exstiterit in provincia; et imponitur ei in remissionem peccatorum, ut acceptet; et praecipitur omnibus, ut ei oboediant. In contrarium facientibus etc. 20. Nov. ?1509〈 Pisis.” Ibid., 126 n. 154.Google Scholar

48 “Magister Valentinus de Camerino fit vicarius super conventus Minervae, de Urbe, Perusinum et Cortonensem, et super personas tertii habitus ab illi gubernari solitis, cum auctoritate provincialis in temporalibus et spiritualibus; et praecipitur fratribus illorum conventuum, ut ei in omnibus oboediant. In contrarium etc. 20 Dec. (1509) Senis.” Ibid., 129 n. 268.Google Scholar

49 Ibid., 135 n. 205.Google Scholar

50 Cajetan's second register (1514–18) is lost.Google Scholar

51 “Studio Perusino ordinatur … De praeteritis officialibus vero Magister Valentinus iudicare et compellere possit ad rationem reddendam et satisfaciendum etc … 8 Sept. ?1510〈 Reate.” MOPH 17:137 n. 220.Google Scholar

52 “Die 25 ?Iunii 1510〈. Fr. Baptistae Tifernatis in conventus Castellani priorem per patentes litteras confirmatur electio, ipso eodem prius a conventus Fulginatis prioratu absoluto eique instituendi electionis vicarium auctoritate concessa, mag. vero Valentino confirmandi cassandique electionem seu electiones.” Kaeppeli, T., “Il registro di Sebastiano Bontempi O.P., priore provinciale romano (1510–15),” AFP 31 (1961): 310.Google Scholar

53 “Die 21 Aprilis 1514. Feci praeceptum fr. Thomae de Pavia conventus Perusini sub poena gravioris culpae et carceris ne accedat Cortonium, sed praesentet se priori Minervae coram mag. Valentino …” Ibid., 321.Google Scholar

54 “Die 20 Iulii ?1514〈. Dedi R.mo generali coram priore conventus et camerario et mag. Valentino in claustro ecclesiae veteris ducatos 15 pro contributione anni 1514.” Ibid., 321–22.Google Scholar

55 The claim was first made by Quétif and Echard, Scriptores (n. 4 above), 2: 14, who mistakenly believed that the convent of Gaeta belonged to the Congregation of Lombardy at the time of Cajetan's reception. Equally unfounded is the assertion, that Cajetan became a member of the Province (!) of Lombardy by transfiliating from the convent of Gaeta to that of Ferrara, made by Andrea Rovetta da Brescia, Bibliotheca Chronologica Provinciae Lombardiae O.P. (Bologna, 1691), 111.Google Scholar

56 “Thomas de Vio Cayetanus, de Provincia Regni … Qui et majorum operam in reformando Ordine nonnumquam risit, etsi ab ineunte aetate in observantia Neapolitana educatus …” Olmeda, S., Chronica Ordinis Praedicatorum (Rome, 1936), 188.Google Scholar

57 See Miele, M., La Riforma Domenicana a Napoli nel periodo post-Tridentino (1583–1725) (Rome, 1963), 53.Google Scholar

58 See A. D'Amato, “Sull'introduzione della riforma domenicana nel Napoletano per opera della Congregazione Lombarda (1489–1501),” AFP 26 (1956): 249–75.Google Scholar

59 For example, one of Cajetan's first acts after his election as Master General in 1508 was to concede to a relative the chamber which he had previously constructed at his own expense in the convent of Gaeta. See MOPH 17:153 n. 11.Google Scholar

60 “Fr. Thomas de Vio de Caieta assignatur Bononiae. Caietae 8. Apr. 1485.” MOPH 21:47.Google Scholar

61 “Fr. Thomas de Vio de Gaieta assignatur studens artium Bononie … Datum Rome 18. Junii 1488.” AGOP IV, 9, fol. 98v.Google Scholar

62 “Fr. Thomas de Vio potest ire ad prouinciam et conuentum suum Gaietanum, ibique morari et stare quousque plenam recuperauit sanitatem. Datum Rome 4. Decembris 1488.” Ibid., fol. 105v.Google Scholar

63 “Ego frater Thomas Caietanus provincie Regni Sicilie pro meo felici ingressu solvi duos aureos, anni domini 1491 die 24 maii, existente magistro studentium fratre Hieronimo de Monopoli.” Vicenza, Bib. Bertoliana, MS 3.II.9 cited by Gargan, Studio, 157 n. 1. For Merlino's regency at this time see ibid., 150.Google Scholar

64 “In conventu Paduano in provincia Dominici, S. in regentem damus et in bachalarium pro primo et secundis annis fratrem Iacobum … pro tercio et quarto fratrem Ieronimum de Monopoli; in biblicum pro primo et secundo annis fratrem Ieronimum de Monopoli predictum, pro tercio vero fratrem Iohannem de Ragusio; in magistrum studencium pro primo et secundo anno fratrem Iohannem de Ragusio predictum, pro tercio anno fratrem Thomam de Vio de Gaeta …” MOPH 8: 404.Google Scholar

65 This table is constructed from the information provided in Gargan, Studio (for individuals, see index of names).Google Scholar

66 “Die 10 Maii ?1492〈 Padue. Frater Joannes de Ragusio fit biblicus, bacchallaureus extra ordinarius frater Onofrius et magister studii frater Thomas de Gaieto.” AGOP IV, 10, fol. 60v.Google Scholar

67 “1493 indictione 11 martis 19 – mart. in eccl. cath. in capella Georgii, S. Incorporatio et bachalaureatus ven. et religiosi d. fr. Thomae de Vio Cayetani provinciae Regni ord. praed. praesentati per sacrum collegium dominorum theologorum studii paduani. Coram rev. patre d. Leonardo Contareno Vic. – existente decano mag. Iohanne Gotula ord. min. regente vero mag. Vincentio Merlino ord. praed … Et cum eo dispensatum fuit super dilatione temporis in cursu lecturae …” Padua, Archivio dell'Università, MS 660, fol. 92, cited by Brotto-Zonta, Facoltà, 198 n. 5.Google Scholar

68 Gargan, , Studio, 157.Google Scholar

69 Contarini, , Notizie, 150–52; Brotto-Zonta, Facoltà, 195–96; Gargan, Studio, 150–51.Google Scholar

70 “Tommaso de Vio … Succedette a Valentino da Perugia del medesimo ordine. Nessun pubblico documento però ci pervenne a tale riguardo.” Brotto-Zonta, Facoltà, 199.Google Scholar

71 Gargan, , Studio, 155 n. 1.Google Scholar

72 See Laurent, “Les premières biographies” (n. 1 above), 451.Google Scholar

73 “Gratiasque mecum agant Salvatori nostri Iesu Christo, Qui opus hoc in conventu Brixiensi, Anno Christianae salutis Millesimo quadrigentesimo nonagesimo sexto, In die Sacratissimae Nativitatis suae consummari concessit, etc.” Cajetan, In Praedicabilia Porphyrii, Praedicamenta, et libros Posteriorum Analyticorum Aristotelis commentaria (Venice, 1587), 212.Google Scholar

74 “Fratri Thome de Gaeta magistro sub excommunicationis pena mandatur ut fratri Bernardo de Gaeta soluat ducatos 7 uel cum eo componat in termino 3 menssium etc. Die 19 Dec. ?1495〈 Bononie.” AGOP IV, 11, fol. 82v.Google Scholar

75 “Valentinus Camers, Theologiae Magister doctissimus in Ordine Praedicatorum, magnus Peripatheticus, et Thomista, ac Cardinalis Ioannis [!] de Vio Gaietani magister. Scripsit plusquam 150 quaestiones super Metaphisicam. Eius opera asservantur M.S. in Bibliotheca Dominici, Conventus S. Perusiae …” Ludovicus Iacobillus, Bibliotheca Umbriae (Foligno, 1658), 264.Google Scholar

76 “Valentinus Perusinus in Umbria, alii dicunt de Camerino, Picenus doctissimus Magister, ac celeberrimus Peripateticus, Praeceptor Thomae de Vio Caietani scripsit. Centum quinquaginta quaestiones metaphysicas, quam m.s. circumferuntur inter nostrates Provinciae Etruriae.” Ambrosius de Altamura, Bibliothecae Dominicanae (Rome, 1677), 222.Google Scholar

77 Milan, Biblioteca Ambrosiana, MS G 69 Inf. This codex is a late sixteenth-century compilation of very disparate items (fol. 171r bears the annotation “A. D. MDLXXVI. Oct, M. Pist?oriae〈).” For a description and list of contents see: Kristeller, P. O., Iter Italicum. I (London-Leyden, 1963), 290–91; Gabriel, A. L., A Summary Catalogue of Microfilms of One Thousand Scientific Manuscripts in The Ambrosiana Library, Milan (Notre Dame, 1968), 141–42.Google Scholar

78 Milan G 69 Inf., fols. 151r–168v.Google Scholar

79 The history of the debate on this issue in the Thomistic school has been traced by Krempel, A., La doctrine de la relation chez Saint Thomas (Paris, 1952). Krempel was not familiar with either Valentino's quaestio or Silvestro da Prierio's extensive and bitter attack on Cajetan (see n. 80 below).Google Scholar

80 See Silvester Prierias, Conflatum ex Thoma S. (Perugia, 1519), q. 28, fols. 206r–207v; Chrisostomus Javellus, Quaestiones super XII Metaphysices (Venice, 1534, but completed 1532), V, q. 22. See Opera Omnia (Lyon, 1580), 1: 767–68.Google Scholar

81 BN MS Latin 3076.Google Scholar

82 Milan G 69 Inf., fols. 131r–137v. It should be noted that the compiler of the codex expresses a doubt about the attribution of this quaestio to Valentino but fails to provide any substantive argument (ibid., fol. 139r).Google Scholar

83 I have discussed Silvestro da Prierio's attack on Cajetan in my “Silvestro da Prierio and the Pomponazzi Affair” which is to appear in Renaissance and Reformation. Google Scholar

84 See “De Commentariis Francisci de Sylvestris Ferrariensis” in Thomas Aq., Opera Omnia, ed. Leonina (Rome, 1918), 13:xli.Google Scholar

85 See: M.-H. Laurent, “Introductio. Le Commentaire de Cajétan sur le De Anima,” in Thomas de Vio Cardinalis Caietanis, Scripta philosophica: Commentaria in de Anima Aristotelis, ed. Coquelle, P. I. (Rome, 1938), 1: vii–liii; Gilson, E. “Autour de Pomponazzi. Problématique de l'immortalité de l'Ame en Italie au début du XVIe siècle,” Archives d'Histoire Doctrinale et Littéraire du Moyen Age 36 (1961): 163–279 and “L'affaire de l'immortalité de l’âme à Venise au début du XVIe siècle,” Umanesimo europeo e umanesimo veneziano, ed. Branca, V. (Florence, 1963), 31–61; Di Napoli, G., L'immortalità dell'anima nel rinascimento (Turin, 1963).Google Scholar

86 See Spina's Propugnaculum Aristotelis de immortalitatae animae contra Thomam Caietanum in Opulscula [!] edita per fratrem Bartholomeum de spina pisanum ordinis praedicatorum (Venice, 1519).Google Scholar

87 Iavelli presented two critiques of Cajetan, in Quaestiones naturales super III de Anima (Venice, 1534) and Tractatus de animae humanae indeficentia (Venice, 1536). See Opera Omnia (n. 80 above), 1: 674–79 and 2:39–55.Google Scholar

1 See Cajetan, , In III De Anima. ed. Picard, G. and Pelland, G. (Bruges-Paris, 1965), nn. 92–98.Google Scholar

2 De Anima I, 403a 10–16.Google Scholar

3 De Anima I, 403a 3–9.Google Scholar

4 Cajetan employs in his commentary the medieval, verbo e verbo, Latin translation of the De Anima confected by William of Moerbeke. Valentino prefers the Renaissance Latin translation made by Iohannes Argyropylus in 1460. Revised several times and first printed in 1496, it gradually became the standard translation. The University of Padua, nonetheless, continued to use the Moerbeke translation to the end of the sixteenth century. See Cranz, F. E., “The Renaissance Reading of the De Anima,” in Platon et Aristote à la Renaissance (Paris, 1976), 359–76.Google Scholar

5 See Cajetan, , In De Anima. ed. Coquelle, P. I. (Rome, 1938), 1: n. 47.Google Scholar

6 De Anima III, 431a15, 4231b2.Google Scholar

7 See Cajetan, , In III De Anima (n. 1 above), n. 115.Google Scholar

8 Ethica, 1100a9–b6.Google Scholar

9 Metaphysica XII, 1072b18, 29.Google Scholar

10 See Cajetan, , In III De Anima, n. 98.Google Scholar

11 De Anima III, 430a23–25.Google Scholar

12 See Cajetan, , In III De Anima, nn. 93–94.Google Scholar

13 De Anima III, 430a17.Google Scholar

14 Ibid., 430a21–22.Google Scholar

15 Ibid., 430a22–23.Google Scholar

16 Albert, , De Homine (“Summa de Creaturis, IIa”), in Opera Omnia (“Ed. Paris.”), ed. Borgnet, A. (Paris, 1896), 35:q. 55, aa. 3–4.Google Scholar

17 I have not been able to trace this reference. A work bearing such a title does not appear among either Albert's opera authentica or the opera spuria. Google Scholar

18 Albert, , De Anima. in Opera Omnia (“Ed. Colon.”), ed. Stroick, C. (Münster, 1968), 7.1:204–05.Google Scholar

19 Ibid., 210–11.Google Scholar

20 De Anima III, 430a14–16.Google Scholar

21 De Generatione Animalium II, 736b28.Google Scholar

22 See Cajetan, , In De Anima (n. 5 above) I, n. 45.Google Scholar

23 De Anima II, 413a2–9, 413b25–6.Google Scholar

24 De Anima III, 429a17–429b5.Google Scholar

25 Analytica Posteriora I, 86a31–32.Google Scholar

26 De Anima II, 413b25.Google Scholar

27 De Anima III, 430a22–23.Google Scholar

28 Metaphysica XII, 1070a26.Google Scholar

29 Averroes, , Aristotelis Opera cum Averrois Commentariis, 8 (Venice, 1562), textus 16, fol. 302v H.Google Scholar

30 Cajetan, , In De Ente et Essentia, ed. M.-H. Laurent (Turin, 1934), chap. V, n. 104, ad 4um, 169.Google Scholar

31 De Generatione Animalium 2.736b21–28.Google Scholar

32 Pseudo-Aristotle, , De Causis Proprietatum Elementorum, in Aristotelisoperum, 7 (Venice, 1560), fols. 279v–286v.Google Scholar

33 De Generatione Animalium 2.736b21–29.Google Scholar

34 See Cajetan In Iam, q. 90, a. 2, IV, in Thomas Aq., Opera Omnia (“Editio Leonina”), V (Rome, 1889), 387.Google Scholar

35 Albert De Anima (n. 8 above), 192–95.Google Scholar

36 Ibid., 193, 36–39.Google Scholar

37 Natalis, Hervaeus, In IV Sententiarum Commentaria (Paris, 1647), IV, d. 1, q. 1, 308 D.Google Scholar

38 Physica I, 192a25–9.Google Scholar

39 De Anima III, 429a27.Google Scholar

40 Analytica Posteriora 1, 85b16–9.Google Scholar

41 De Anima II, 412a1–412b9.Google Scholar

42 Ibid., 412a27.Google Scholar

43 Ibid., 412b10–15.Google Scholar

44 Ibid., 413a4–413a10.Google Scholar

45 De Anima III, 429a15.Google Scholar

46 Ibid., 430a20–5.Google Scholar

47 Averroes, , Commentarium Magnum in Aristotelis De Anima libros. ed. Crawford, F. S. (Cambridge, Mass., 1953) 3: 5, 17–22.Google Scholar

48 Ethica I, 1102b30–1103a3.Google Scholar

49 De Anima III, 433a7–14.Google Scholar

50 De Anima III, 433b27–434a5.Google Scholar

51 Cajetan In III De Anima (n. 1 above), n. 98.Google Scholar

52 Ethica X, 1178a8.Google Scholar

53 De Anima III, 430a17.Google Scholar

54 Ibid., 430a20–21.Google Scholar

55 Albert De Anima (n. 18 above), 205–6.Google Scholar

56 Albert De Homine (n. 16 above), q. 57, a. 1.Google Scholar

57 De Anima III, 430a22–23.Google Scholar

58 Metaphysica VII, 1032a21.Google Scholar